Hoe ziet de toekomst van DNA-onderzoek eruit?
- Nieuws
- Hoe ziet de toekomst van DNA-onderzoek eruit?
Mensen bestaan uit desoxyribonucleïnezuur, beter bekend als DNA. Maar in DNA-onderzoek wordt vooral gebruikgemaakt van West-Europese data, terwijl er verspreid over de wereld ruim 8 miljard mensen zijn. Tijd voor wat meer diversiteit in DNA-onderzoek, stelt Mieke van Haelst. "Iemand uit Zweden kun je niet vergelijken met iemand uit Zuid-Afrika", zegt de hoogleraar Klinische genetica bij Spraakmakers.
Video niet beschikbaar
De huidige DNA-data is voor 80 procent gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek vanuit Westelijke landen. DNA is natuurlijk per persoon al heel wisselend, maar ook per populatie zit er verschil in, vertelt Van Haelst. "Het is heel belangrijk dat er een referentiegenoom komt voor alle populaties." Het genoom is de volledige set van genetische instructies van een organisme.
Generatie op generatie
Steeds meer behandelingen en medicatie worden aangeboden op basis van iemands persoonlijke DNA-profiel. Dat wordt gedaan op basis van DNA-testen. "Het wordt van generatie op generatie overgedragen, maar een nieuwe genvariant kan leiden tot een nieuwe ziekte in de familie", aldus Van Haelst.
Opgerolde tuinslang
Van Haelst heeft een boek geschreven over DNA om het op die manier begrijpelijk te maken voor niet-kenners. Zo omschrijft de hoogleraar de DNA-ketting als een "opgerolde tuinslang" waarmee je "vijf keer naar de zon" kunt gaan als je 'm uitrolt. "In iedere cel ligt ons DNA opgeslagen. We hebben 37 biljoen cellen."
Omgevingsfactoren
Hoewel DNA vanaf je geboorte al vastligt, kunnen omgevingsfactoren wel impact hebben op hóe DNA wordt gelezen. "DNA heeft markeringen en dat kan veranderen door de omgeving", vertelt Van Haelst. Je epigenetica, het besturingssysteem van je genen, is daar bepalend in.
Een voorbeeld waarin omgevingsfactoren impact hebben gehad op iemands DNA zijn de baby's die geboren zijn tijdens de hongerwinter. Omdat die baby's in een "zuinige stand" geboren zijn en mindere voeding, zijn ze vatbaarder geworden voor ziektebeelden als obesitas.
Erfelijk materiaal
De ontwikkeling van DNA-onderzoek gaat hard. Waar er voorheen met een microscoop werd gekeken naar chromosomen om te achterhalen of erfelijk materiaal ontbrak of juist extra aanwezig was, is het inmiddels mogelijk om naar "piepkleine stukjes erfelijk materiaal" te kijken. "Dat is te vergelijken met de precisie van Google Maps", meldt Van Haelst.
DNA-thuisstest
DNA- en erfelijkheidstests zijn tegenwoordig razend populair. Volgens Van Haelst komt daar voornamelijk door de "nieuwsgierigheid" naar iemands afkomst, maar zitten er ook risico's aan. "Bij DNA-thuistesten weet je niet waar je akkoord op geeft en waar de data van jouw DNA terechtkomt."
Maar wat houdt de toekomst van DNA-onderzoek? In 2053 is het 100 jaar geleden dat DNA-structuur voor het eerst "opgehelderd" is, weet Van Haelst. Tegen die tijd zal artificiële intelligentie een veel grotere spelen, verwacht de hoogleraar. "Verschijnselen van ziektes kunnen dan gekoppeld worden met het onderliggende DNA-profiel."
Mis niets met de nieuwsbrief van Spraakmakers
Spraakmakers maken we mét jou als luisteraar. En om jou zoveel mogelijk bij ons programma te betrekken, versturen we een dagelijkse nieuwsbrief. Hierin vind je de stelling van de dag, de onderwerpen in de uitzending en een interessant artikel dat zeker het lezen waard is. Zo kun je gemakkelijk meepraten en mis je nooit meer iets!
Gerelateerd
