De beste fantasy-verhalen zijn menselijk
- Nieuws
- De beste fantasy-verhalen zijn menselijk
Iedereen heeft weleens behoefte aan ontsnapping. Het liefst wil je dan een korte tijd je eigen werkelijkheid inwisselen voor een andere. Maar voor veel mensen is fantasy dan weer te veel van het goede – dat is namelijk geen werkelijkheid. Niet iedereen vindt het makkelijk zich te verplaatsen in een wereld vol zombies, monsters en heksen. Maar waarom lukt het anderen wel?
Vandaag gaat de film Underworld: Blood Wars, in Nederland in première. Het inmiddels vijfde deel in de Underworld reeks gaat zoals gewoonlijk weer over vampier en weerwolven. Naar aanleiding van Blood Wars probeerden presentatrice Willemijn Veenhoven en Ronald Giphart vanmiddag in het NPO Radio 1-programma De Nieuws BV erachter te komen waarom fantasy-verhalen zo veel mensen aanspreken. Om ze te helpen was Dan Hassler-Forest te gast, docent Mediastudies aan de Universiteit Utrecht.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Minder fantasy
“Het gaat echt over verwondering”, stelde Hassler-Forest. “Zie je wel, wij hebben dat niet”, zei Veenhoven tegen Giphart. Hassler-Forest lichtte toe: “Verwondering wordt eigenlijk vanuit een wetenschappelijk oogpunt over fantastische fictie verklaard als een combinatie van cognitie, dus iets wat je herkent en wat je direct op je eigen leven kunt betrekken, en daarnaast iets wat je daarvan vervreemd: dus iets wat niet kan.”
Een film met vormloze wezens die anderhalf uur in een onverstaanbare buitenaardse taal spreken is fantasy, maar als er niets herkenbaars in zit dat het naar een bekende context trekt zal het niet veel mensen interesseren. Fantasy moet dus, om indruk te maken, niet te veel fantasy bevatten. Er moet ook een menselijk element in zitten. Hetzelfde geldt voor sciencefiction.
Dan's aanrader
“Als je bijvoorbeeld kijkt naar de geschiedenis van sciencefiction fandom”, zei Hassler-Forest. “Dat begint In de jaren 60. Toen had je de tv-serie Star trek. Wat trok mensen daar nou in aan? Aan de ene kant was dat het fantastische: in een mooi ruimteschip door het heelal suizen en vreemde planeten ontdekken. Maar uiteindelijk is die serie eigenlijk een sociaal metafoor voor problemen die zich op aarde afspelen, maar in een uitvergrote fantastische versie.”
Ronald Giphart blijft bij zijn standpunt dat fantasy toch maar voor kinderen is en Willemijn Veenhoven vermoedt dat alleen bepaalde types mensen zich erin kunnen verliezen.
Om deze inhoud te tonen moet je toestemming geven voor social media cookies.
Hassler-Forest kwam daarom met tips. Hij raadde fantasy-sceptici de prachtige film Pan’s Labyrinth aan, over een meisje dat een fantasiewereld creëert om te ontsnappen aan de barre omstandigheden van haar leven tijdens de Spaanse burgeroorlog. “Net zo zeer fantasy als allegorie”, zegt Hassler-Forest over de film. “Dat is precies wat fantasy en fictie ons leren. Door die verhalen te ontdekken ga je anders kijken naar problemen die in het werkelijke leven bestaan.
De film is gewelddadig (dus niet voor kinderen, Ronald) en de fantasy-elementen worden tegelijk gebalanceerd met de werkelijkheid op zijn hardst (dus je wordt er gemakkelijker door vervoerd, Willemijn).
Wat Underworld: Blood Wars betreft, die kun je volgens Hassler-Forest overslaan. “Heus wel leuk als een soort actieding, maar het is best wel hol en betekenisloos. Maar ik vind het leuk dat we het als kapstok konden gebruiken om over zo’n leuk onderwerp te praten.”
Kwaliteit is natuurlijk ook nog een kwestie. Net als in elk ander genre zijn niet alle fantasy-verhalen de moeite waard. Vermijd dus de slechte en verdiep je in degenen die niet hol en betekenisloos zijn. Bekijk er bijvoorbeeld een als Pan’s Labyrinth, die heeft een hart. Net als jij.
Luister hier naar de uitzending van De Nieuws BV.
Gerelateerd
