Hoe was het om als columnist het afgelopen jaar te beschrijven?

“Ik vond het echt een woelig columnistenjaar”, vertelt columnist Maxium Februari van het NRC in NOS Met het Oog op Morgen. Samen met columnisten Nausicaa Marbee van de Telegraaf en Sheila Sitalsing van de Volkskrant vertellen ze over hun werkwijze en hoe het was om als columnist te werken in het jaar 2021. “Er waren heel veel verwachtingen van de lezer dit jaar.”

Verantwoording

In de coronacrisis van 2021 kreeg Februari veel opmerkingen over wat hij allemaal wel niet moest schrijven. Daardoor is hij over het vak na gaan denken. “eigenlijk zou je ergens verantwoording moeten afleggen, want dat doet iedereen die zich uitspreekt. Behalve columnisten en dat is een beetje raar”, legt hij uit. Het komt zelden voor dat columns niet geplaatst worden.

Sitalsing ziet vooral een verschil tussen columnisten. Er zijn columnisten met een journalistieke achtergrond. “Die vallen nog onder een soort van journalistieke codes.” Daarbuiten heb je columnisten met een bepaalde expertise en die kijken, volgens haar, anders naar het vak. Ze snapt het sentiment van Februari wel heel goed. “Columnisten hebben een soort van gekke positie. Ze hebben enorm veel vrijheid die veel verder gaat dan die van verslaggevers of onderzoeksjournalisten.” Er wordt ook, volgens haar, weinig debat gevoerd over de verantwoording van een columnist. “Wat is je verantwoordelijkheid als columnist? Dat debat wordt niet gevoerd.”

Behoefte

Marbee ziet het debat ook, maar weet niet goed of er wel een behoefte is aan dat debat. Er zijn enorm veel verschillende soorten columnisten. “ik denk niet dat je die allemaal op dezelfde manier tot verantwoording kan roepen.” Ze vindt het vooral erg belangrijk dat het vak zijn vrijheid kan behouden. “Het feit dat columnisten kunnen werken met satire en speculaties vind ik prachtig.”

Daarnaast is er natuurlijk nog steeds de redactie die over haar columns leest. “Ik weet dat de redactie, redactieraad of hoofdredactie in zou grijpen als er iets is.” Volgens haar kunnen mensen ook naar de rechter als zij vinden dat ze de wet overtreedt met haar columns.

Lezers

Wat columnist Sheila Sitalsing is opgevallen, is dat lezers ‘het zat zijn’. “Ik krijg heel veel reacties terug over: schrijf nou wat leuks of ik wil graag wat vrolijks lezen.” Toen er veel werd gepubliceerd over de toeslagenaffaire kreeg Sitalsing bijzondere brieven van haar lezers. Die vonden dat ze niet zo veel moest schrijven over de affaire. “Het zijn brieven van mensen, waar het heel goed mee gaat. Zij kunnen zich eigenlijk niet zo goed voorstellen dat iets ontspoort en zij vinden dan ook dat je overdrijft als je schrijft dat het heel erg was”, zegt ze.

Ze begon zich af te vragen over er een disconnectie was tussen haar leven en haar lezers. “Er is een hele grote groep waar het goed mee gaat in Nederland. Die hebben niet zo’n zin om elke keer weer te lezen wat er niet goed gaat.”

Verschillen

Februari en Marbee zien ook dat de belangen van schrijver en lezer steeds vaker verschillen. Februari schrijft soms over luchtige onderwerpen. “Er werd mij dan gevraagd of ik dan juist over zware onderwerpen wil schrijven.” Marbee vertelt het lastig is om de lezer te vinden. “Ik schrijf dan kritisch over het kabinet en dat ze corona strenger moeten aanpakken. Dan krijg ik brieven dat het juist allemaal minder mag.”