Lisa Loeb: 'Als vrouwen al voorkomen in complottheorieën, zijn ze slachtoffer'

Vrouwen in complottheorieën

Is de maanlanding in scène gezet? Was 9/11 een inside job? Is de aarde niet gewoon plat? Een kleine greep uit een paar welbekende complottheorieën. Gek genoeg spelen vrouwen zelden de hoofdrol in dat soort theorieën, aldus Lisa Loeb. "Complottheorieën gaan uit van overtuigingen die mensen al hebben, oftewel sluiten aan op verwachtingen die mensen al hebben. De overtuiging is niet dat vrouwen echt de macht hebben in de wereld. Daarom heb ik ook een hele rant in onze cabaretvoorstelling over het feit dat er geen vrouwelijke hoofdrolspelers zijn in complottheorieën. Ik zou graag willen dat vrouwen een duistere elite vormen die de touwtjes in handen hebben."

Loeb doet wel haar best om vrouwelijke hoofdrolspelers in complottheorieën te vinden. "Als vrouwen voorkomen in complottheorieën, zijn ze slachtoffer. Marilyn Monroe: vermoord. Prinses Diana: vermoord. Of Hilary Clinton, zij zou de duivel in persoon zijn, maar ze kan eigenlijk ook niks. Er zijn gewoon geen goede rollen voor vrouwen in complottheorieën."

Complottheorie voelt geloofwaardig

Naast dat Loeb en Paarlberg complottheorieën vermakelijk vinden, zijn ze ook op zoek naar waarom mensen toch vallen voor dit soort theorieën? "Complotten bestaan. Julius Cesar is vermoord door een samenzwering. Watergate was een samenzwering. 9/11 was een samenzwering van Al Qaida. Dus zo absurd is het niet om ergens een complot achter te vermoeden."

"Wat wij alleen willen laten zien, is dat dat niet betekent dat achter álles een complot schuilgaat. Het onderscheid is dat een complottheorie minder geloofwaardig is dan de officiële lezing, maar geloofwaardig voelt omdat het gebruik maakt van allerlei psychologische boobytraps", zegt Paarlberg

Over de belangrijkste psychologische boobytrap, zegt Paarlberg: "Wij zijn als mensen geneigd om altijd ons eigen gelijk te bevestigen. Dus als we naar bewijs zoeken, zoeken we naar bewijs voor onze overtuiging in plaats van bewijs dat onze overtuiging ontkracht. Dat zorgt ervoor dat je in een rabbit hole terechtkomt waar je niet meer uitgaat. Wetenschappers worden geacht om hun eigen hypotheses te ontkrachten. Rechtspraak werkt omdat een rechter uit moet gaan van onschuld. Juist de bevestiging van je eigen geluid moet je tegengaan om tot de waarheid te komen."

Grote gebeurtenissen moéten grote oorzaken hebben

"Wat nog zo’n psychologische boobytrap is: grote gebeurtenissen moeten ook grote oorzaken hebben. 9/11, de moord op JFK en de coronapandemie die moeten grote oorzaken hebben. De zwaarst beveiligde man op aarde kan niet worden vermoord door een eenzame schutter", zegt Loeb. Waarop Paarlberg aanvult: "Dat is natuurlijk niet per se waar. We zagen bij 9/11 dat negentien terroristen de loop van geschiedenis kunnen veranderen. Maar onze overtuiging dat grote gebeurtenissen ook grote oorzaken moeten hebben, zorgt ervoor dat complotdenkers die mogelijkheid negeren."

De vraag die dan natuurlijk rijst: hoe kom je uit die rabbit hole? "Pre-bunken. Dat is het tegenovergestelde van de-bunken; achteraf laten zien dat ze niet gelijk hebben. Pre-bunken is mensen van tevoren wijzen op de psychologische boobytraps waar we het over hebben. Zodat ze al anders naar dingen gaan kijken van tevoren", zegt Loeb.