'Hoor nu mijn stem' is géén verkettering van het geloof

Franca Treur, Hoor nu mijn stem (Prometheus)

In de nieuwe roman van Franca Treur, haar derde, keert ze terug naar het terrein van haar jeugd, waarop ook haar succesvolle debuut zich afspeelde, Dorsvloer vol confetti. Net als Katelijne in haar debuut speelt in Hoor nu mijn stem, een meisje de hoofdrol dat opgroeit in een bevindelijk gereformeerd milieu in Zeeland. Ook Ina, die zich als volwassen vrouw in de moderne wereld Gina gaat noemen, gaat op zoek naar alternatieve verhalen, en een nieuwe positie in het leven, ten opzichte van dat ene, alomvattende en allesoverheersende verhaal: dat van God en de bijbel.

De titel van de roman verwijst naar de twee verhaallijnen die Treur op vernuftige wijze met elkaar verweeft: dat van het meisje dat, jong wees geworden, opgroeit op het stille Zeeuwse platteland bij haar opa en twee oudtantes Ma en Sjaan. Ina is een zogeheten ‘naamchristen’, ze groeit wel op als gelovige, maar is niet werkelijk bekeerd. In het bevindelijk geloof zijn velen geroepen, maar slechts weinigen uitverkoren. Aan haar tante Ma heeft zich het wonder voltrokken, maar het meisje beseft dat als zij God vraagt om naar haar te luisteren, zoals in de psalm, dat hij niet luistert.

Hoor nu mijn stem verwijst ook naar het feit dat Gina, zoals Ina zich in de moderne wereld is gaan noemen, bij de radio is gaan werken. Ook daar legt ze veel ambitie aan de dag: ze wil de beste radio-omroepster van Nederland worden. Zij wil gehoord worden. Maar haar positie wordt betwist, lastig gemaakt door de mannen om haar heen, haar superieuren. Ze weerstaat ook hen – door in een televisieprogramma haar haar af te knippen voor een goed doel, en zo de aandacht op zichzelf te vestigen én de aandacht wil trekken van haar vriend die haar heeft verlaten.

In de verhaallijn waarin we de volwassen Gina volgen, reist zij per trein terug naar het landschap van haar jeugd. Met een pruik op haar hoofd, om haar oude, broze tante Sjaan bij te staan. Steeds sterker beseft ze dat ze het als buitenstaander zelf zal moeten redden in de wereld. Nuchter én met een melancholiek gevoel over haar eigen afkomst.

Onno Blom

Onno (1969) studeerde Nederlandse taal- en letterkunde en Culturele Studies. Hij was literair redacteur bij Trouw en hoofdredacteur van Uitgeverij Prometheus. Tegenwoordig is hij werkzaam als freelance journalist en literair criticus. Schrijven doet Onno Blom ook, zo schreef hij de boeken Het fotografisch geheugen en Zijn getijdenboek, een geïllustreerd biografisch portret van Harry Mulisch. Ook is Blom de officiele biograaf van Jan Wolkers. Afgelopen maand verscheen het langverwachte Het litteken van de dood, de indrukwekkende biografie van van een van de meest geliefde kunstenaars van Nederland.

Het zou mij niet verbazen als voor Franca Treur hetzelfde geldt als voor haar heldin. Hoor nu mijn stem is treffend en helder geschreven, staat vol rake observaties, typeringen en karakters. Haar roman is geen verkettering of afrekening met het bevindelijke geloof of haar persoonlijke achtergrond. In dat opzicht lijkt Treur – al is haar stijl veel strakker – meer op Siebelink dan op Maarten ’t Hart. Ze neemt liefdevol afscheid én aanvaardt een nieuwe positie tot wat haar vertrouwd is.

Het lijkt niet onaannemelijk dat Treur vindt wat een jonge schrijfster vindt die door Gina voor haar radioprogramma Kennis & Kunde wordt geïnterviewd. ‘Als je fictie schrijft, ben je bezig een andere wereld voor te stellen, zei de schrijfster. Dat is het begin van religie. En de lezer is bezig betekenissen toe te kennen aan een verhaal. Ook dat vond ze een religieuze activiteit.’

Theo Thijssen, De zwembadpas (Van Oorschot)

De zwembadpas is een prachtige keuze uit de romans, verhalen, memoires van Thijssen, de schrijver-onderwijzer met de fijnzinnige pen.

Rudy Kousbroek, Seks, natuurlijk, maar vooral orde (Atlas Contact)

Seks, natuurlijk maar vooral orde bevat de nuchter-geestige brieven van Rudy Kousbroek over religie, seks en literatuur aan zijn rooms katholieke collega Gerard Reve.

Luister de Boekenrubriek hier terug.