Hoorspel Jacob de Zoet zit tjokvol relevantie voor onze tijd

In De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet belandt de Zeeuwse kantoorklerk Jacob de Zoet in een wereld vol corruptie op het Japans-Nederlandse handelseilandje Deshima in 1799. Steggerda bouwde de verhaallijnen van zijn hoorspel op rond het centrale thema 'trouw'. Twee zinnen zijn daarvoor exemplarisch: "Trouw zijn lijkt eenvoudig, maar dat is 't niet" en "De ziel is een werkwoord". Dat laatste betekent volgens Steggerda: "Je geeft je ziel tijdens je leven vorm. Dat is hard werken."

Mark Rutte en de ‘dikke-ik’

Steggerda ziet een verband tussen Jacobs streven om eervol te leven en zijn handelen in dienst te stellen van het goede aan het eind van de 18e eeuw en de mentaliteit van de 'dikke-ik' in onze tijd: "Mark Rutte gebruikte de term 'dikke-ik'. Helaas gebruikte hij die term verkeerd. Een 'dikke-ik' is iemand die uitgaat van zichzelf als centrum van het universum. Je bepaalt zelf het verloop van je leven. Als anderen je in de weg zitten, dan hebben die pech. Duw je iemand om, dan zeg je: ' Je moet veerkrachtiger zijn. Laat je niet zo omduwen'. Daarbij komt dat succesvolle mensen geadoreerd worden. Het is een zichzelf versterkend effect, waar naar mijn idee het neoliberale beleid aan ten grondslag ligt. Juist Rutte zorgt met zijn partij voor meer 'dikke-ikken'."

Waarden en normen

Niet dat het allemaal zo zwaar en politiek is, aldus Steggerda, maar het is wel de relevantie die je er in zou kunnen horen: "Wat zijn mijn waarden en normen? Hoe wil ik in het leven staan? Welke afwegingen maak ik? Hoe verhoud ik mij tot de samenleving? Jacob volgt niet blindelings zijn hart, maar wikt en weegt. Zijn geloof speelt mee, zijn trouw aan zijn meerdere en zijn vaderlandsliefde. Voor hem zit daar zelfs een hiërarchisch onderscheid in."

Volg je interne morele kompas

Waar het Steggerda uiteindelijk om gaat is iets van alle tijden. "Word je bewust van je interne morele kompas. Als je daar ook naar kunt leven, helemaal mooi. Dat kost je misschien wat en het betekent wellicht ook dat je bepaalde dingen niet kunt of zult krijgen. Dat is de moraal van dit verhaal. Maar uiteindelijk levert deze mentaliteit je iets anders op, iets dat zich niet laat uit drukken in geld. Daardoor is die mentaliteit voor veel mensen misschien minder aantrekkelijk."

Meer info en terugluisteren

Je kan alle uitgezonden delen terugluisteren via onze site of via de NPO Radio 1 podcast De Verhalen.

Deel 1: De morshandel
Deel 2: De aarde beeft
Deel 3: Trouw zijn lijkt eenvoudig
Deel 4: Rechtmatige verdienste
Deel 5: Geloofsregels

Lees ook het interview met Steggerda bij de start van de hoorspelserie De niet verhoorde gebeden van Jacob de Zoet.