Dichter Rodaan Al Galidi: 'Ik schrijf proza, maar gedichten schrijven mij'

"De magie van Nederland is dat alles vernieuwt", vertelt Rodaan Al Galidi vanuit boekhandel Waanders in Zwolle, een veelzeggend decor voor wat de dichter daarmee bedoelt. "Ik kijk hier door het raam, daar is een klooster een restaurant geworden. Hier is een kerk een boekhandel geworden. Een andere kerk hier in Zwolle is nu een sushirestaurant. In Irak blijft een moskee een moskee."

Al Galidi verliet in 1998 zijn geboorteland Irak omdat hij niet in dienst wilde. Hij heeft zich in de afgelopen jaren toegelegd op de Nederlandse taal die hij zichzelf moest leren omdat zijn asielaanvraag in eerste instantie werd geweigerd. In 2007 kreeg hij een verblijfsvergunning na een algemeen pardon. Nu is hij vele verhalen, romans en poëzie verder en dat allemaal in onze taal.

Thuis tussen boeken

"Ze vroegen [Jorge Luis] Borges, een Argentijnse dichter en schrijver, hoe de hemel eruit ziet. Een hele grote boekhandel of bibliotheek, zei hij. Een plek met alleen maar boeken, geen schrijvers, dominees of sjeich", vertelt Al Galidi. "Ik voel me ook zo thuis tussen de boeken, meer dan tussen de mensen. Een boek is een mens zonder mond, maar met pagina's."

Voor de dichter is de anderhalvemetermaatregel dan ook een uitkomst. "Ik vind het heerlijk. Vroeger zocht ik naar mensen om bij te horen, maar de laatste tijd ben ik een beetje een boeddhist aan het worden. Ik hou van dieren, natuur, milieu. Ik ben geboren in een land met veel revoluties, ellendes, strijden. Nu ben ik beschermt voor mijn soort."

Eeuwig gedicht

Niet voor niets heeft Al Galidi een schuur omgebouwd tot werkplek waarin geen ander mens binnentreedt. "La Pastille, noem ik het. Dat staat ook op een groot bord dat eraan hangt met daaronder de tekst: hier rust Rodaan, laat hem alstublieft met rust. Niemand komt binnen, behalve ik, een klein hondje van een bekende en een stuk of zeven muizen."

Zijn 'eeuwige gedicht' heeft hij nog niet geschreven, vertelt de dichter. "Hendrik Marsman schreef Denkend aan Holland. Hij is weggegaan maar een van zijn gedichten is gebleven, dat is toch mooi. Gewone dichters als ik laten misschien één gedicht achter, grote dichters als Shakespeare wel vijf of zes."

Wel schreef hij samen met de Vlaamse Maud Vanhauwaert de bundel Samen Al T'Hope, het geschenk dat hoort bij de negende Poëzieweek die is gestart. De Poëzieweek duurt nog tot woensdag 3 februari en heeft als thema 'Samen'.

Voor eeuwig verbonden uit de bundel Samen Al T'Hope:

De dood en het leven
gaan naar dezelfde school,
zitten bij elkaar in de klas,
luisteren naar dezelfde meester.
Bij een vraag steken ze beiden hun vinger op
en geven samen hetzelfde antwoord.
In de pauze spelen ze op hetzelfde plein,
vallen uit dezelfde tak,
kloppen hetzelfde zand uit hun schoenen
en na de laatste les,
gaat het leven naar de dood
en de dood naar het leven.

Het gedicht Voor eeuwig verbonden is ontstaan vanuit Al Galidi's gevoel over zijn overleden broer en zus, zo vertelt hij. "Zij waren een beetje mijn ouders. Na hun overlijden zat ik twee jaar in een koude tunnel van de dood. Maar iedere nacht kwamen ze naar me toe in mijn dromen. In die dromen ben ik een kind en zij zorgen dan voor mij. Het leven en de dood zijn zo dichtbij, zo kwam dit gedicht. Het gedicht raakt mijzelf ook."

"Het leven en dood onlosmakelijk met elkaar verbonden", vertelt de dichter. "Een oude bejaarde vrouw van 105 jaar in een bejaardentehuis heeft niet het nummer van de dood. Ze kan hem niet appen en vragen om haar te komen halen, om haar naar haar dierbaren te brengen. Dat is toch krankzinnig. Dat kun je alleen in poëzie vertellen."

Kijken als een kind

Ik schrijf "De poëzie brengt mij naar mijn eerste versie, naar het kind Rodaan. Die kan naar alles kan kijken alsof hij het nog nooit eerder heeft gezien. Een soort eeuwigheid die heel kort duurt."

Samen Al T'Hope is het geschenk in de Poëzieweek. Wie voor 12,50 euro aan poëzie koopt, krijgt deze bundel erbij. Voor andere activiteiten tijdens de Poëzieweek kunt u naar poëzieweek.com.

De Taalstaat (KRO-NCRV)

Frits Spits presenteert iedere zaterdag tussen 11:00 en 13:00 uur De Taalstaat op NPO Radio 1. Een vrolijk en informatief programma over, je verwacht het niet, de Nederlandse taal. Frits Spits interviewt bekende schrijvers, dichters en muzikanten, ingewikkelde taalkwesties worden beantwoord en 'vergeten' woorden worden verzameld. Volg De Taalstaat op Facebook en Twitter.