Diederik van Vleuten over Daar werd wat groots verricht

Van Vleuten vormde jarenlang een theaterduo met Erik van Muiswinkel. In de periode dat zij (nota bene in Het Kruispunt) besloten dat er géén volgende theatershow zou komen, stond zijn vader op de stoep met zeven lijvige dozen. Daarin zat het Indische familiearchief, inclusief 700 pagina’s met memoires van zijn oudoom Jan. Die memoires zouden het begin vormen van de succesvolle theatervoorstelling Daar werd wat groots verricht.

Indisch familieverleden in theatervoorstelling

In de door Berend Boudewijn geregisseerde voorstelling over zijn Indische familiegeschiedenis, vond Van Vleuten een geheel eigen theatervorm uit: de 'stand-up historicus' (Herien Wensink). "Een mooi compliment", aldus Van Vleuten, "maar in feite is het vertellen van verhalen bij het haardvuur zo oud als de wereld. Alleen wordt het te weinig gedaan."

De Indische geschiedenis van de Van Vleutens begon in 1860 in voormalig Nederlands-Indië, waar zijn oom Jan tussen 1930 en 1953 een zeer roerige periode in de geschiedenis van deze Nederlandse kolonie meemaakte: de Tweede Wereldoorlog, de Japanse invasie, de interneringskampen, de politionele acties en zijn werk op de rubberplantages. Periodes waarin de dood niet ver weg was.

Kampsyndroom door jappenkamp

Na de oorlog kwamen Jan en zijn vrouw naar Nederland, maar Nederland zat niet te wachten op schepen met mensen uit Indië die daar de oorlog hadden meegemaakt: "Het welkom in Nederland duurde maar een paar schepen lang." Veel Nederlanders die terugkeerden uit Indonesië konden hun verhaal in Nederland niet kwijt. Maar die verhalen moesten er toch uit.

Na het overlijden van zijn vrouw kwam bij oom Jan een onverwerkt kampsyndroom naar boven; een gevolg van een verblijf in een Japans interneringskamp. Op advies van zijn arts begon hij toen met het schrijven van zijn memoires. De paar A4-tjes die hij in eerste instantie schreef zouden uiteindelijk uitgroeien tot 700 pagina’s met de titel Omzien in weemoed. Ook bij Diederik van Vleuten moesten de verhalen die hij in zijn schoot geworpen kreeg eruit.

Dood, verdriet en onverwerkte verlangens

Hoewel Van Vleuten een echte theaterman is, was een boek altijd op de achtergrond aanwezig. Pas toen hij niet meer kon spelen door een burn-out, ontstond daar ruimte voor. Daarmee haalde hij niet alleen zijn eigen familie uit de kast, maar ook zichzelf.

Rasverteller Van Vleuten

Volgens historicus en programmamaker Ad van Liempt (met wie tijdens het programma wordt gebeld) is Diederik van Vleuten een rasverteller: "Ik merkte zelf dat ik en de mensen om mij heen zo werden meegenomen door het verhaal dat we eigenlijk hoopten dat het nooit meer op zou houden". Dat het werk van Van Vleuten over gewone mensen gaat biedt volgens hem ook makkelijker de mogelijkheid om je met de personen te identificeren.

'Armchair admiral'

Volgens Van Liempt werkt Van Vleuten 'heel goed met details' en beheerst hij de kunst van het theatrale: "Je zit tegelijkertijd met z’n allen om de haard naar de nieuwe Herodotus te luisteren." Zittend om de haard, want Van Vleuten is een 'armchair admiral', die liever in zijn hoofd reist. In Indonesië is hij nog nooit geweest. "Laat de psychiater dat maar uitleggen."

Terugluisteren

Luister het hele interview met Diederik van Vleuten uit Kunststof terug.