Cold turkey afkicken: een festival zonder smartphone

Ruim duizend festivalbezoekers vulden bij de ingang van het festival een vragenlijst in van onderzoekers van de Universiteit Utrecht. Vervolgens werd hen gevraagd of ze hun telefoon drie uur lang op vliegtuigstand wilden zetten. "Het merendeel, 78 procent, was hiertoe bereid", vertelt hoofdonderzoeker Regina van den Eijnden aan de telefoon. Het scherm van de telefoon werd afgeplakt met een sticker, die alleen bij de festivaltent van de onderzoekers kon worden verwijderd.

Vantevoren mochten de festivalbezoekers hun online afwezigheid nog wel even aankondigen op social media:

Verslaafd aan je smartphone

Vanochtend besprak Van den Eijnden de eerste resultaten van het onderzoek bij Radio 1. "Ik had verwacht dat degenen die veel symptomen van verslaving vertonen, minder bereid zouden zijn offline te gaan", vertelt ze. "Maar het zijn juist de mensen met verslavingsverschijnselen, die daartoe bereid zijn."

Verslavingskenmerken zijn onder andere dat een smartphonegebruiker geen controle meer heeft: hij is veel langer op die telefoon bezig dat hij zou willen, en ook wanneer hij eigenlijk iets anders aan het doen is, houdt het ding hem in gedachten bezig. Een belangrijke andere indicator voor verslaving is dat het gebruik negatieve gevolgen heeft voor het dagelijks leven.

Iets meer dan de helft hield het vol

Hoewel veel festivalgangers bereid waren offline te gaan, hield lang niet iedereen dat ook vol. Van den Eijnden schat dat 'een kleine meerderheid' het de volle drie uur heeft uitgehouden. De eerste afhakers meldden zich al na een half uur. "Dat waren vooral moeders die het toch te eng vonden dat ze niet bereikbaar waren voor de oppas of hun kinderen." Na ongeveer een uur meldden zich ook de mensen die gewoon té graag foto's wilden maken of hun Whatsapp wilden checken.

Vrouwen lopen meer risico op symptomen van een smartphoneverslaving dan mannen, en mensen jonger dan dertig jaar zijn er gevoeliger voor dan 30-plussers, blijkt uit de eerste analyses van Van den Eijnden. "Het zijn bovendien vooral de veelgebruikers van social media (zoals Twitter, Facebook en Snapchat) die verslavingskenmerken vertonen. Dat vind ik opvallend: ik had gedacht dat Whatsapp ook een risicofactor zou zijn, maar die app blijkt weinig invloed te hebben op verslavingsgevoeligheid. Ik denk dat dit komt doordat iedereen dat tegenwoordig gebruikt. Whatsapp is het nieuwe bellen."

Oase van rust

Voor de één is het cold turkey afkicken, voor de ander betekent het een oase van rust. Niet voor niets wordt offline gaan door sommigen zelfs als luxe beschouwd. De app White Spots helpt mensen bijvoorbeeld plekken te vinden waar geen internetsignaal en geen telefoonbereik is.

Uit het onderzoek van Van den Eijnden blijkt dat een offline festival wel degelijk voordelen heeft. De online bezoekers waardeerden het festival met een 8, de offline bezoekers met een 8,3.