'Als ik had opgegeven, had de Taliban gewonnen'

Bomaanslag Brussel

Als journalist heeft Joanie de Rijke jarenlang verslag gedaan uit conflictgebieden, in het bijzonder het Midden-Oosten. "Je bent op alles voorbereid als je naar een conflictgebied gaat. IS hebben we vanaf het begin gevolgd. In Syrië en in Irak hebben we aan de frontlinies gestaan. Maar als een bomaanslag bij wijze van spreken in je achtertuin gebeurt is dat een enorme schok", vertelt ze over de bomaanslagen in Brussel van 2016. "Je hebt het gevoel dat het thuis veilig is, maar dan gebeurt het ineens in je eigen land. Dat is heel heftig."

De aanslag in Brussel leeft nog heel erg onder de hulpverleners en slachtoffers, vervolgt De Rijke. "De trauma is zeker niet voorbij." Het idee voor het schrijven van het boek ontstond toen ze in aanmerking kwam met Tine Gregor, die als arts slachtoffers van de aanslag behandelde. "Tine merkte dat er nood is bij de mensen om hun verhalen op te tekenen. Dit boek is een hommage aan de slachtoffers, maar we kijken ook vooruit. Welke lessen zijn er getrokken?"

Oorlogstrauma's

"Bij trauma's voel je elkaars pijn", legt De Rijke uit. De pijn en het leed van de bomaanslag is voor haar invoelbaar, omdat ze zelf ook veel trauma's heeft moeten verwerken. Vlak voor de aanslag in Brussel verloor ze fotograaf Jeroen Oerlemans, een dierbare collega van De Rijke. "We waren samen op een reportage naar Libië afgereisd." Een scherpschutter van IS bracht de fotograaf om het leven. "Ik was er heel emotioneel van."

Gijzeling Taliban

In 2008 werd De Rijke ontvoerd en zes dagen vastgehouden door de Taliban. "Tijdens die gijzeling was het overleven. Ik focuste me vooral op mijn vrijheid, anders blijf je malen. De ontvoerders en degenen die het losgeld moesten brengen, ontmoetten elkaar op een dam. Mijn grootste angst was dat tijdens die overdracht iedereen werd doodgeschoten. Ik focuste me steeds op het moment dat ik over de brug naar mijn vrijheid zou rennen. Dat klinkt theatraal, maar zo was het wel."

De traumatische gebeurtenissen weerhouden De Rijke er niet van om haar werk als journalist voort te zetten. Haar gijzeling door de Taliban is een exemplarisch voorbeeld voor hoe ze in het leven staat. "Als ik had opgegeven, had de Taliban gewonnen."

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcast-app, of in NPO Luister. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.