De oma van Willem Voogd maakt in '44 een onmogelijke reis dwars door Europa. Hoe heeft ze dat gedaan?

Baba

Acteur Willem Voogd werd bij het grote publiek, en vooral kinderen, bekend van zijn rol als meester Kees in 'Mees Kees': een aantal films over het leven van meester Kees en zijn vrij unieke manier van lesgeven. Tweeënhalf jaar geleden stortte hij zich op een totaal ander project: de zoektocht naar het leven van zijn grootmoeder.

Het begon voor Willem met zijn vader op een terras: "We zaten een kopje koffie te drinken", vertelt Willem in Kunststof, "en ik vroeg hem, wanneer is Baba eigenlijk naar Nederland gekomen? Baba is kort voor 'baboesjka' wat in het Russisch 'oma' betekent. Hij wist het antwoord daar niet echt op. Dat vond ik heel gek, dus ik ben daar ingedoken en er een bleek een gigantisch mooi verhaal achter te zitten."

Een barre tocht door Europa in oorlogstijd

Het is een verhaal van een barre tocht door Europa in oorlogstijd. In 1944 besluit de toen 21-jarige Russische vrouw om voor de liefde een levensgevaarlijke reis door oorlogvoerend Europa te maken. Van de Zwarte Zee naar de Noordzee: van Odessa naar Velsen. Dat ze die reis door nazi-Europa heeft volbracht is een wonder. Aan dat wonder dankt Willem Voogd zijn bestaan.

Baba wordt verliefd op een Nederlandse man die tijdens de Tweede Wereldoorlog werkt in de haven van Odessa. In de herfst van 1942 wordt hij teruggeroepen naar Nederland. Een emotioneel afscheid volgt en ze beloven elkaar ooit weer te zien. Waar en hoe is op dat moment niet te zeggen. In 1944 besluit Baba de reis door oorlogsgebied te ondernemen om hem in Nederland weer te kunnen ontmoeten.

'Ik ging op een soort avontuur'

Van deze reis doet zij verslag in haar memoires. Willem: "Die memoires heb ik samen met mijn vader vertaald en gelezen. Daarin schrijft ze heel uitvoerig over haar leven daar. Onder andere over de plek waar ze mijn opa heeft ontmoet in Odessa. Uiteindelijk ging ze vanwege de liefde naar Nederland."

De podcastmaker is in haar voetsporen gaan reizen door Europa, om te ervaren wat zij meemaakte, hoe gevaarlijk het was en de gebieden nu te zien. "Voor dit project ging ik voor de tweede keer in mijn leven naar Odessa. Eigenlijk ging ik op een soort avontuur. Ik spreek redelijk goed Russisch, ik kan mezelf verstaanbaar maken. Ik ben alle plekken die ze heeft beschreven langsgegaan op zoek naar waar zij vandaan komt. Proberen voor te stellen hoe zij daar rondliep in de jaren '40. De podcast is een soort zoektocht: wie was mijn oma eigenlijk?"

Maandag 15 november komt de vierdelige podcast BABA online. Abonneer je nu alvast op de podcast in jouw podcastapp.