Genderbewuste taal ingeburgerd? 'Gaat nog wel 100 jaar duren voor iedereen het gebruikt'

Wat is er voor nodig om onze taal te veranderen? Die vraag kwam op nadat de Taalunie vorige week met een serie adviezen kwam over het gebruik van voornaamwoorden als hen en die. Van Oostendorp noemt het "heel slim" van de organisatie om het "zo voorzichtig" te formuleren.

Strijd en polarisatie

"Toen de NS aankondigde: we zeggen voortaan niet meer 'dames en heren', maar 'beste reizigers', ontstond er zoveel tumult, strijd en polarisatie en dat komt het niet ten goede. Het moet groeien. Wij gaan niet meemaken dat het helemaal is doorgevoerd, het gaat wel honderd jaar duren."

Dat taal verandert is duidelijk zegt hij. "Iedere taal verandert altijd. Maar het is heel moeilijk om taal te veranderen. Het is bijna niet te sturen in welke richting." Je kunt dus van tevoren eigenlijk niet bedenken: dit gaan we veranderen. Het zit in de taal zelf. "In de gemeenschap, in de mensen die het doen. In het geval van het Nederlands heb je 24 miljoen die het spreken. Die moet je voor een groot deel mee te zien krijgen."

Het is niet gelukt

Hij maakt een uitstapje naar de voornaamwoorden u en jij, die hij "verschrikkelijk verwarrend" noemt. Want je weet vaak niet hoe je en vreemde moet aanspreken. Kunstenaar en televisiemaker Wim T. Schippers introduceerde de tussenvorm 'joe', vertelt hij. "Maar ik hoor het niemand zeggen, dus het is niet gelukt."

Hoe het dan wel gaat lukken? "Je moet beginnen bij de mentaliteit van mensen. Als mensen voelen: het is raar om deze persoon aan te duiden met hij en zij, daar is een ander woord voor nodig. Dan komt daar een ander alternatief voor. Wat dat is, dat is niet te regelen of voorspellen."