Van Galileo tot Elon Musk: Hoe ruimtevaart ons beeld van de aarde verandert

Wending naar de hemel

Door de telescoop van Galileo Galilei verwierf de mens in de zeventiende eeuw inzicht in de werking van de sterren en planeten. Het bestuderen van het sterrenstelsel brak met het idee dat onze aarde het middelpunt van het universum was. De sterrenkunde toonde ons zo dat we slechts een klein deel van een onmetelijk heelal zijn. "Dat laat ons de betrekkelijkheid van de mens zien", vertelt Westerman. "Dat zeggen de hoogleraren ook: we zijn nietig, we stellen niks voor."

Door meer te begrijpen over het sterrenstelsel moest ook ons beeld op hemel en hel worden aangepast. Het aloude idee van de hemel hoog in de lucht, en de hel onder ons in de aardkern was plots niet meer houdbaar. Dat kantelde het wereldbeeld. "Ineens had het geen zin meer om de duivel onder ons te zoeken. Maar als je hemel en hel afzegt, waar haal je dan een moreel kompas vandaan?"

Van sterrenkijken naar ruimtevaren

"Het sterrenkijken heeft ons beeld van de hemel veranderd, de ruimtevaart ons beeld van de aarde", legt Westerman uit. Volgens de schrijver kunnen we wat leren over onszelf door vanuit de ruimte om te kijken naar de aarde. "Wat de ruimtevaarders in koor zeggen: wij zijn er geweest en we zien hoe kwetsbaar de aarde is. Vanuit het perspectief van de ruimte zijn we allemaal astronauten op aarde, alle zeven miljard. Kwetsbaar onder een klein vliesje, suizend met dertig kilometer per seconde om de zon. Daar zitten we dan op ruimteschip aarde. We hebben er maar één, en daar moeten we zuinig op zijn."

Ruimtecowboy Elon Musk

Het besef van verantwoordelijkheid voor de aarde vanuit het kosmische perspectief ziet Westerman als een van de zegeningen van de ruimtevaart. "Maar dat verantwoordelijkheidsbesef wordt overstemd door de ruimtecowboys." Zo'n ruimtecowboy is bijvoorbeeld de Amerikaanse zakenman Elon Musk, die de ruimtevaart commercieel probeert te exploiteren. Westerman voorziet dat de 21ste eeuw het tijdperk van de toegankelijke ruimtevaart wordt, zoals de 20ste eeuw dat van de luchtvaart was. ''Dat gaat gewoner worden, maar ik zie er geen heil in. De ruimte wordt een soort pretpark.'' En lachend voegt Westerman eraan toe: ''Stel dat er aliens komen, je schaamt je dan rot.''

Alles van Nooit Meer Slapen terugluisteren?

Terugluisteren kan via jouw favoriete podcastapp, of in NPO Luister. Nooit Meer Slapen is hét cultuurprogramma van de VPRO. Elke maandag- tot en met vrijdagnacht tussen 00.00 en 01.00 uur hoor je een diepgravend gesprek over cultuur, literatuur, film, muziek, theater of kunst.