Schrijver Arnon Grunberg: 'Een roman begint heel vaak met een teleurstelling in jezelf'

'Zullen we de bitch verdrinken'

De nieuwe roman ‘De dood in Taormina’ is gebaseerd op een zeer autobiografisch voorval: "Ik was in Taormina met mijn toenmalige vriendin en haar minnaar en daar gebeurde iets waarvan ik op dat moment dacht, hier moet ik een roman over schrijven", vertelt schrijver Arnon Grunberg. "Op een gegeven moment zei haar minnaar tegen mij ‘zullen we de bitch verdrinken’. Ik vond dat zo choquerend, maar ik was verbaasd over mijn eigen reactie. Ik was geschrokken over mijn gelatenheid. Het was geen serieus voorstel, maar ik vond het een merkwaardige jongen en hij had iets onberekenbaars. Dan weet je nooit hoe ver een grap gaat.

Ik hou er wel van, maar je weet nooit wat de consequenties zijn. Er was een moment dat ik dacht, hij gaat het echt doen, en ik deed niets. En dat liet mij niet los. Daar moest ik iets mee. Omdat ik er niet mee kan leven dat je niet ingrijpt, maar alleen maar denkt je gaat het toch niet echt doen? En toch niets doen. Er zit op dat moment een radicale onthechtheid in alles die lastig is. Ik wilde uitzoeken waarom iemand reageert zoals ik reageerde."

'Ik ben vaak teleurgesteld in mezelf'

Arnon: "Ik denk dat een roman heel vaak begint met een teleurstelling in jezelf. Ik ben ook vaak teleurgesteld in mezelf, omdat ik ben opgevoed met hoge verwachtingen. Mijn ouders hadden het idee dat ik een soort wonderkind was. Je moet altijd excelleren, zoals Jona in mijn roman ook zegt. Trots zijn op jezelf is ongepast. Het is geen enorme last die ik met me meedraag."

Zelda is de hoofdpersoon uit het boek . Ze is opgegroeid met haar vader, voelt zich verantwoordelijk voor hem en is toegewijd aan hem. Het boek gaat veel over de verantwoordelijkheid van ouders voor kinderen, maar ook van kinderen voor ouders. "Zelda belooft haar vader niet voortijdig te sterven. Ik vind dat je als kind ook wel verantwoordelijkheid hebt voor je ouders. Je moet beseffen dat je deel uitmaakt van een systeem dat we gezin noemen en dat je daar niet al te destructief mee om moet gaan.

Ik vind dat Zelda binnen haar beperkingen wel een goede dochter is, maar je kunt je ook afvragen of haar vader goed voor haar is. In hun onmacht zit denk ik wel heel veel liefde voor elkaar. Haar vader betuigt wel spijt op een gegeven moment. Dat hij vaker met haar had moeten spelen. Liefde die te laat komt, is ook liefde.

Ik heb niet eerder vanuit een vrouw geschreven. Alleen in verhalen. Dat was een toon waar ik even naar moest zoeken. Ook omdat ik vanuit de eerste persoon heb geschreven."

De liefde voor toneel: 'Leven is spelen'

Een van de personages, Jona, is een acteur. "Toneel heeft voor mij nog steeds iets magisch: dat je publiek voelt, ruikt en hoort", vertelt de schrijver. Toneelspelers weten hoe te leven, voor mijn gevoel. Leven is spelen. Als we het hebben over tegenwicht tegen verbittering en teleurstelling in het leven is het spelen. Een interview is ook een spel.

Acteurs kunnen zich verliezen in die afspraak. Bij Jona lopen spel en werkelijkheid ook door elkaar. Ik vond dat ook fascinerend aan acteurs die ik leerde kennen. Het was ook wel een teleurstelling dat ik het niet kon. Je moet ergens onzeker over zijn om teleurgesteld te kunnen worden, maar ik ben niet onzeker over mijn intelligentie."