Wie heeft mijn stem gestolen? AI-programma's gebruiken stemmen van bekende Nederlandse artiesten
- Nieuws
- Wie heeft mijn stem gestolen? AI-programma's gebruiken stemmen van bekende Nederlandse artiesten
AI-programma's waarmee je muziek kunt maken, gebruiken stemmen die exact klinken als bekende Nederlandse artiesten, zoals Jan Smit, Trijntje Oosterhuis en Herman van Veen. Wat kunnen artiesten hier tegen doen? In het NOS Radio 1 Journaal een gesprek met Dirk Visser, hoogleraar intellectueel eigendomsrecht aan de Universiteit Leiden. Visser staat als advocaat de muziekindustrie bij.
Video niet beschikbaar
"Juridisch gezien is een stem een persoonsgegeven, net zoals je portret of je vingerafdruk", vertelt Visser. "Voor de verwerking daarvan is toestemming nodig, of een andere grondslag."
Schadelijk gebruik
"Op het moment dat je iemand schade toedient, kan je op basis van de onrechtmatige daad bezwaar maken. Dan moet je wel bewijzen dat je schade lijdt door het specifieke gebruik", stelt Visser. Hij zegt dat het om een belangenafweging gaat tussen de mensen die de stem willen gebruiken en om wiens stem het gaat. "In gevallen waarin het duidelijk schadelijk is, kan je wel wat doen", zegt Visser. Zo is misleiding bijvoorbeeld altijd een vorm van schade.
Recent zijn er nog geen artiesten naar de rechter gestapt om het gebruik van AI-stemmen. "Waarschijnlijk omdat het nog niet schadelijk genoeg is, dat het nog niet massaal genoeg gebeurd, waardoor artiesten nog niet geld willen uitgeven om een rechtszaak te voeren", vertelt Visser.
Sound-alikes
In het verleden zijn er wel zaken geweest, zegt de hoogleraar: "Er werd bijvoorbeeld een sound-alike van Gert-Jan Dröge gebruikt in een reclame en dat is toen wel verboden door de Reclame Code Commissie."
Er is al wel Europese wetgeving die zegt dat je moet vertellen dat iets een deepfake is, de 'transparantieplicht'. Daar schieten artiesten nog niet zoveel mee op, stelt Visser. Hij stelt: "Dat is een van de redenen waarom ik vind dat de wetgeving moet worden aangepast. Er moet een recht komen ten aanzien van deepfake, om ervoor te zorgen dat je altijd een verbodsrecht hebt. Dus: 'Nee tenzij', in plaats van dat je steeds je schade moet bewijzen."
Deepfakes
Op geluid zitten heel veel rechten, bijvoorbeeld het recht van de componist (die het lied schreef) en het recht van de fonogrammenproducent (die de rechten heeft op de geluidsopname). Op de stem rust geen apart recht: "Dat komt omdat het wordt gezien als een persoonsgegeven en dat is niet een bijzonder sterk recht", vertelt Visser.
"Een soort algemeen auteurs- of portretrecht op een stem zou een uitkomst zijn", sluit Visser af. "Zodat je zeggenschap hebt over deepfakes van je persoonskenmerken - van je eigen portret, stem, foto's en video's."
Download de NPO Radio 1-app
Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.
Gerelateerd
