Barbie: Feministisch icoon of kapitalistische paradox?

Gespreksstarter

Het debat over de gendercrisis wordt inmiddels ook gevoerd in de populairste film van de zomer: Barbie! Geregisseerd door Greta Gerwig en met Margot Robbie en Ryan Gosling in de hoofdrollen. In de film worden belangrijke sociale onderwerpen zoals de machtsverhouding tussen mannen en vrouwen, identiteit en wat het betekent om een man of een vrouw te zijn naar voren gebracht. Toch heeft ook dit verhaal twee kanten.

Aan de ene kant dient de film als een toegankelijke manier om via een enorm bekend en geliefd personage deze onderwerpen bij een breed publiek bespreekbaar te maken. De film lijkt immers nu al in de smaak te vallen bij bezoekers van alle leeftijden, geslachten en oriëntaties. Echter valt er ook wat van te zeggen of de situatie niet net wat anders zit. Want is het uiteindelijk niet gewoon een twee uur lange reclame om meer poppen te verkopen? En zo ja, komt deze boodschap dan nog wel oprecht over?

Maaike Meijer, emeritus hoogleraar genderstudies en auteur van het boek Radeloze Helden vertelt eerst wat ze zo goed vond aan de film.

Kapitalistisch icoon

In de film wordt niet alleen kritiek gelegd op mannen en machtsverhoudingen, maar ook op kapitalisme. Natuurlijk erg bijzonder gezien het bronmateriaal. Sinds de introductie van Barbie in 1959 is dit namelijk precies waar de pop symbool voor stond.

Maaike vertelt hoe ten opzichte van andere "gewone" poppen van de tijd reflecteerde Barbie namelijk het ideaalbeeld van wat een vrouw zou moeten zijn, met alle psychologische gevolgen van dien. Niet alleen introduceerde het jonge kinderen aan alles wat er mis is met schoonheidsidealen, maar trok het ze ook meteen al aan tot de gevaren van kapitalisme. Je moest tenslotte wel de roze auto, het vakantiehuisje, de hondjes en het bijpassende tasje kopen om de complete Barbie-ervaring te beleven.

Ook deze nieuwe film is hier geen uitzondering op, want ook hier wordt een nieuwe reeks poppen en andere merchandise van verkocht. Uiteindelijk wordt het geheel als een paradoxale cyclus opgezogen door het exacte systeem wat het probeert te bekritiseren.

Wil je beter ingelicht zijn? Beluister dan hieronder de gehele uitzending van Goed Ingelichte Kring van 29 juli 2023. Met Annette Embrechts, recensent bij de Volkskrant, Maaike Meijer, Emeritus hoogleraar genderstudies en Bettina Baltchev, filosoof en auteur van Zo ver het oog reikt.