'Mijn zoon is een tijdbom'

Het leven is een spel, en ik win altijd; zo luidt de titel van het boek dat Danen over haar zoon schreef. Wie het leest zal al snel de vele gelijkenissen met Michael P. zien. Ook P., de vermoedelijke moordenaar van Anne Faber, was ooit een blozende peuter met mollige handjes en grote vragende ogen. Toch zie je bij veel psychopaten in hun kinderjaren al eerste signalen. Hoe erken je als ouder dat je kind mogelijk psychopathische trekken heeft? Danen: "Robert was een pittige peuter, pas later herken je meer signalen. Hij was druk, kon niet stilzitten, was wreed en maakte ruzie. Ook leek hij geen empathie te tonen, geen geweten te hebben."

Op de middelbare school ontspoorde hij

"Toen hij naar de middelbare school ging en letterlijk minder onder ons toezicht was, ontspoorde hij. Hij spijbelde, ging stelen en ook dealen." Het ging steeds meer bergafwaarts met de jongen. Op zijn zeventiende had hij al een veroordeling wegens diefstal met geweld, en bedreiging met het leven op zijn naam staan.

Het leven is een spel, en ik win altijd (Marian Danen)

Robert mishandelde zijn hulpverleners

"Mijn kind heeft twee gezichten. Hij is heel slim en kan ongelooflijk sociaal gedrag vertonen. Hij leidde de complete hulpverlening om de tuin. Totdat ze zelf het slachtoffer werden van zijn agressie, zelf werden mishandeld door hem. Maar weinig mensen zagen de wrede kanten van onze zoon. Ik ben heel lang gebrouilleerd geweest met mijn ouders, omdat zij een hele andere jongen zagen. Ze snapten niet waar we het over hadden, vonden dat wij te streng waren of het overdreven. We hebben nog vier kinderen. Kinderen die opgroeiden zoals je dat hoopt en verwacht. Dat maakte ook dat we ervan overtuigd raakten dat het niet aan ons lag. Maar wat we ook probeerden, het werkte niet.”

Het is een herkenbaar verhaal voor Robert Vermeiren, hoogleraar forensische kinder- en jeugdpsychiatrie. Vermeiren is gespecialiseerd op het gebied van ontwikkelingspsychopathologie en vertelt: "Er zijn simpelweg kinderen die repetitief gemeen zijn tegen andere kinderen, die je simpelweg niet kunt helpen. Waarbij ook de hulpverleners in de luren worden gelegd. Dat vinden wij als maatschappij moeilijk te accepteren."

"Binnen drie dagen ging het helemaal fout"

Net als bij Michael P. komt er ook hier een misstand in het Nederlandse rechtssysteem aan het licht. Danen: "Het is zo raar geregeld in Nederland. Tot hij 17,5 was, zat hij in een gesloten inrichting. Daar moest hij bij wijze van spreken vragen of hij naar de wc mocht. Maar het is in Nederland zo geregeld dat je vanaf je achttiende andere rechten krijgt, dan hebben wij eigenlijk niets meer te zeggen. Hij werd van het ene op het andere moment overgeplaatst naar een andere - half open - instelling. Toen ging het binnen drie dagen helemaal fout."

Marians zoon is nu bijna 23 en ze heeft geen contact meer met hem. Hij verkeert in het criminele milieu en staat er nu alleen voor. "Het is wachten tot het fout gaat. In die zin is ook mijn zoon een tijdbom. We kunnen in Nederland niet adequaat genoeg omgaan met dit soort kinderen."

Beluister het hele interview met Marian Danen, moeder van Robert, en Robert Vermeiren, hoogleraar forensische kinder- en jeugdpsychiatrie:

Beluister ook een eerder interview met Marian Danen: