Podcast DOCS: Van wie zijn de Amsterdamse grachten?

In de podcast Een Amsterdamse rondvaart, nu te horen in DOCS, onderzoekt Vlieger de toenemende drukte en de gevolgen hiervan voor Amsterdam. Hij vaart voor de documentaire een zomer lang mee op de grachten. Hij spreekt met verschillende betrokkenen, van schippers en rederijen tot architectuurhistorici en inwoners. Vlieger ontdekt al gauw: er is een strijd gaande op het water. Niet alleen tussen de rondvaartschippers onderling, maar vooral tussen de rederijen en de gemeente.

Ondanks inspanningen van de gemeente om het aantal rondvaartvergunningen te beperken, is het aantal boten dat met een vergunning rondvaart sinds 2013 bijna verdubbeld, van 300 naar 550 in de zomer van 2024. Wethouder Alexander Scholtes erkent dat het een uitdaging is om de groei in te perken. Wethouder Scholtes: "Ik gun mensen dat ze hier hun geld mee verdienen, maar het is publiek water", zegt hij, "dus we moeten reguleren."

In een poging de rust te laten terugkeren wilde de gemeente een maximum stellen aan het aantal commerciële rondvaartboten in Amsterdam. Rederijen zouden hun vergunningen voor onbepaalde tijd verliezen. De hoogste bestuursrechter, de Raad van State, heeft bepaald dat dit niet gaat en dat de gemeente het plan moet aanpassen. In de tussentijd geeft de gemeente daarom nu ook tijdelijk geen nieuwe vergunningen af voor boten in de commerciële passagiersvaart en beraadt wethouder Scholtes zich op een nieuw plan van aanpak. Scholtes heeft als wethouder natuurlijk ook de taak om de binnenstad, die piept en kraakt onder de druk van het massatoerisme, leefbaar te houden voor de inwoners.

De drukte op de grachten leidt naast de strijd tussen de gemeente en rederijen namelijk ook tot frictie met de stadsbewoners. Terwijl rederijen vinden dat er nog voldoende ruimte is voor meer boten, ervaren bewoners en pleziervaarders het anders. Een eigenaar van een plezierbootje klaagt dat rondvaartboten overal voorrang hebben, waardoor het voor recreatief vaarverkeer bijna onmogelijk is om te genieten van de grachten. "De rondvaart heeft de grachten overgenomen. Het is gewoon niet leuk meer", zegt hij. Ga maar eens met je eigen bootje de gracht op: dat zorgt in alle rondvaartdrukte voor best wat spannende situaties. Hij heeft dan ook besloten: "Ik ga de grachten niet meer op."

In deze DOCS documentaire probeert Vlieger de centrale vraag te beantwoorden: van wie zijn de grachten nu eigenlijk? Zijn ze er vooral voor de toeristen die de rondvaarten boeken, of voor de Amsterdammers die er wonen en recreëren? Met verhalen van alle kanten biedt de podcast een uitgebreid beeld van de uitdagingen en dilemma’s waar Amsterdam voor staat. Een zoektocht op het water naar het antwoord op de vraag: van wie is de stad?