Je klikt hier vast niet op: nu eens geen schrijnende beelden van vluchtelingen

“Als ik ‘vluchteling’ zeg, komen in jouw hoofd de vaste beelden op: mensen op elkaar gepropt in wrakke bootjes, het driejarige dode jongetje Aylan, asielzoekerscentra", zegt fotograaf Ahmet Polat. "Begrijp me niet verkeerd: ik vind het belangrijk dat die beelden gezien worden. Maar als je alleen maar met schrijnende beelden wordt overspoeld, is er geen plaats in je hoofd voor iets anders.”

De vluchtelingen worden zodoende het slachtoffer van ‘hoe de media werken’, zegt hij. “Het moet altijd scherp zijn, indrukwekkend en aangedikt. Daardoor worden nuances gemist.” Zie daar de zelfopgelegde taak van de Fotograaf des Vaderlands: Polat wil in zijn foto's 'het andere verhaal' van de vluchtelingen vertellen. Hij volgde ze in hun alledaagse leven: werk, opleiding, gezin. De expositie ‘Weer toekomst!’, die hij maakte in opdracht van Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF, wordt vandaag geopend in het Museum Hilversum door prinses Beatrix.

'Ik had het erger verwacht'

Polat wil met de foto’s laten zien dat vluchtelingen ‘eigenlijk heel normale mensen zijn’. “Dat klinkt zo misschien een beetje saai, maar als er geen plekken zijn waar het beeld genuanceerd wordt, dan eindig je in een gepolariseerde wereld. Je kunt je alleen inleven in de ander, als je iets van jezelf in de ander herkent. Je hebt een ‘aha!’ nodig.” En het alledaagse leven van opleiding en werk, dat begrijpt iedereen. “Ik hoop dat de bezoekers naar buiten komen en denken: ‘Ik had het veel erger verwacht.' En dat ze zich dan afvragen waaróm ze dat verwachtten.”

Vluchtelingen zijn ambassadeurs

De ambities van Polat gaan verder dan alleen de vluchteling te tonen als ‘gewone’ mens. Het uiteindelijke doel is het gesprek. Polat wil de mensen die hij heeft geportretteerd dan ook naar voren schuiven als ambassadeur. Vanaf september gaat de expositie daarom op reis langs hogescholen en universiteiten in Nederland, waar ook ontmoetingen en gesprekken worden georganiseerd met de fotograaf, de geportretteerden en de studenten. Polat: “De tentoonstelling is een aanzet tot een gelijkwaardig gesprek.”

Eén van de geportretteerden is Nosrat Mansouri Gilani die in 1992 uit Iran naar Nederland vluchtte. Hij studeerde in 1999 af aan de Gerrit Rietveld Academie en werkt als kunstenaar. Dat hij nu door Polat als vluchtelingambassadeur naar voren wordt geschoven, is nog wel een beetje wennen, zegt hij. “Maar waarschijnlijk is het goed om te laten zien wat er van ons terecht is gekomen. We zijn als iedereen hier. We leven ons leven, doen ons werk. Meer is het niet.”

Om 17.00 uur besteedt NPO Radio 1 aandacht aan de expositie van Ahmet Polat.

Luister hier naar een oude uitzending van Met het Oog op Morgen, waarin Polat zijn mening geeft over hoe de vluchtelingencrisis in beeld wordt gebracht.