Het gevecht met kanker: hoe we met geweldsmetaforen grip proberen te krijgen op de ziekte

Complexe gevoelens en emoties

Strijdmetaforen duiken overal op wanneer je het over kanker hebt. Wackers deed onderzoek naar het gebruik van deze metaforen en volgende week dinsdag promoveert ze erop aan de Universiteit van Amsterdam. "Wanneer je gediagnosticeerd wordt, gebeurt er van alles in je leven", zegt de taalwetenschapper. "Het is een moeilijke periode waarin je vaak anders na gaat denken over het leven en de dood en je zorgen maakt om de mensen om je heen.”

Om zoiets abstracts als kanker te duiden, gebruiken veel mensen metaforen. "Zeker in dit soort situaties kun je daarmee grip krijgen op de complexen gevoelens en emoties die je ervaart."

Kracht

Veel mensen putten kracht uit het concrete beeld van een 'strijd' of 'gevecht'. "Ze krijgen het idee dat ze iets kunnen doen. Strijden, dapper vechten." Maar het kan ook gevoelens van schaamte en schuld oproepen, wanneer je het zogenoemde 'gevecht' verliest. "Patiënten denken dan dat zij de enige factor zijn. Het is helemaal up to me en als het niet lukt, voel ik me schuldig", zegt Wackers.

Reis

Strijdmetaforen en kanker zijn diepgeworteld in onze taal, zegt Wackers, maar er zijn steeds meer alternatieven. Zoals de metafoor van een reis. "Je kun je ziekteproces als een reis zien, waar kanker je metgezel is. Of je ziet het leven als een reis, waarin kanker een soort van hobbel op je pad is, waar je doorheen moet komen."

De Universiteit van Lancaster in Engeland heeft een 'metafoormenu' ontwikkelt waarbij patiënten zelf kunnen kiezen wat het beste bij hen past. "Dat is heel persoonlijk en iedereen moet het toch voor zichzelf uitvinden", zegt Wackers.