Dominee Carel ter Linden: 'De Bijbel is een reisgids. De reisleider krijg je nooit te zien'

Carel ter Linden (1933) is een jongere broer van de begin dit jaar overleden dominee Nico ter Linden. Hij is bij het grote publiek vooral bekend van de koninklijke huwelijken en begrafenissen. Als kind van drie werd hij al gegrepen door de verhalen in de Bijbel. "Ik vond die verhalen fantastisch. Ik kroop op schoot bij mijn grootvader en dan zei ik: Leest u nog een van de kruisiging?"

Een lukraak experimenteel gebeuren dat leven teweeg brengt

Carel ter Linden staat bekend om zijn vrijzinnige opvatting over het geloof. "God bestaat in mijn ogen niet als een schepper. Over de natuur kunnen wij niet anders denken dan als een evolutieproces, dat geen enkele zin of bedoeling vertoont. Een lukraak experimenteel gebeuren dat leven teweeg brengt, maar ook ongelofelijk veel mislukkingen daarbij. Dat moet ook mogen, anders kan dat proces niet door. Alle ziekten horen dan bij die schepping."

De Bijbel is een reisgids

Deze geloofsopvatting was voor hem eerder een bevrijding dan een ontgoocheling. "Ik heb natuurlijk altijd onbewust die weg gekozen door nauwelijks over een scheppende god te spreken. In die verhalen gaat het niet om een creëren van deze wereld en de natuur waartoe wij behoren, maar eigenlijk om de vraag Maar waarom dan? Met welk doel heeft hij de mens in het leven geroepen? En dan kom je uit bij de opdracht die in die verhalen klinkt om de aarde in wijsheid te behoeden. De Bijbel is een reisgids over Hoe moet je met het leven omgaan? De reisleider, die gids – die je overigens nooit te zien krijgt – is een manier waarop die Bijbelse schrijvers het geheim van het leven het woord verlenen. Ze maken er taal van."

De taal van de Bijbel

Frits Spits vraagt Ter Linden wat er blijft liggen als je de taal van de Bijbel op een zeef legt. Ter Linden heeft wat moeite met dit beeld, maar antwoordt na enige aarzeling toch. "Dan valt er weg voor ons mensen van nu: de letterlijkheid. Er blijft liggen: de diepzinnigheid. Die diepere betekenis en dat letterlijke viel voor de schrijvers van toen nog samen. Maar dat kan niet meer. Mijn grootmoeder zal het nog wel letterlijk genomen hebben en gezegd hebben Maar jongen, Jezus liep toch over het water? Als we dat nu nog zouden herhalen dan raakt de kerk elke nog een beetje gelovige kwijt, behalve de mensen die niet zo ver doordenken en tevreden zijn met wat er staat. Die wil ik het niet afnemen, maar de kerk heeft niet veel werfkracht als ze er mee doorgaan."