Martin Rombouts: 'Ik schreef niet het klassieke boek dat ik zou moeten schrijven'

Geen klassieke debuutroman

Martin Rombouts voelde veel druk om een klassieke debuutroman te schrijven. Hij had De Slimste Mens gewonnen en zijn ouders waren kort daarvoor allebei overleden. "Misschien moet ik een heel klassiek boek schrijven over het verlies van mijn moeder, hoe tragisch dat was en hoe moeilijk de omgang met mijn vader was. Maar ik dacht alleen maar: gadver. Ik zag mezelf al door bibliotheken trekken, zalen vol mensen, die mijn moeder of mijn vader hadden kunnen zijn, toespreken. En dat zij dan zeggen: 'Oh, wat erg'. Daar voelde ik veel weerstand tegen."

Liefde voor taal

Rombouts is opgevoed door zijn moeder, aan wie hij zijn boek ook heeft opgedragen. "Een heel lieve vrouw die begreep dat het leven niet zo planbaar is als altijd wordt aangenomen", vertelt hij. "Door de dood van mijn moeder besefte ik hoe willekeurig alles is en hoe toevallig alles is."

Er was altijd weinig geld in Rombouts' jeugd. Ze woonden in een slechte wijk in Rotterdam, maar zijn moeder probeerde er in alle omstandigheden iets moois van te maken. Ze deed alles met aandacht, dat vond ze belangrijk en het is ook iets dat ze aan Martin heeft doorgegeven. Net als de liefde voor taal. "Ik vind het iets heel moois dat bijna alle woorden die ik uitspreek, ik mijn moeder die als eerste heb horen zeggen. Mijn moeder was de hele dag met mij aan het praten, ook toen ik nog niet kon praten, dus die liefde voor taal heb ik aan haar te danken."

Negen uitgevers stonden te springen om met Rombouts in zee te gaan. Maar allemaal wilden ze dat hij óók over zijn vader zou schrijven. "Ik probeerde een boek te schrijven over wat mij heeft gemaakt tot wie ik ben en wat mensen maakt tot wie ze zijn. In mijn geval was het mijn moeder, het was geld, het was willekeur. Op een gegeven moment was ik op driekwart van het boek en besefte ik: het slaat helemaal nergens op als ik mijn vader niet noem, terwijl hij toch ook een heel vormende invloed op mij had. Toen dacht ik: ik moet wel."

'Ik wil mijn vader ook gewoon een lul kunnen vinden'

Rombouts' Surinaamse vader was grotendeels de grote afwezige. Hij was al getrouwd en had een gezin, maar kreeg meerdere buitenechtelijke kinderen, waar Martin er één van is. De reden dat intergenerationeel trauma daar de oorzaak van is, vindt Martin een te makkelijk excuus. "Ik wil mijn vader ook gewoon een lul kunnen vinden. Dus ik wil dat niet helemaal wijten aan intergenerationeel trauma. Daarom dacht ik: ik ga iets schrijven waarbij ik dat belachelijk maak, want mijn vader heeft ook gewoon zijn eigen keuzes kunnen maken."

Een ander belangrijk onderwerp in zijn boek is geld en de waarde van dingen. Als je opgroeit in armoede, kan dat je behoudend maken. Rombouts vindt het nog altijd lastig om dingen te kopen als het criterium niet is 'zo goedkoop mogelijk'. "Het probleem daarmee is dat je dan erg geneigd bent om geen risico’s te nemen. Armoede houdt je klein. Dat is waar ik aan het einde van het boek naartoe wilde en wat ik over mezelf leerde tijdens het schrijven: ik moet meer risico nemen. Dat betekende voor dit boek dat ik dus niét het klassieke boek schreef dat ik op dit moment zou moeten schrijven. Maar dat ik het risico neem om precies dat te maken wat zo gek is als ik vind dat een boek in 2025 zou moeten zijn, met mijn naam erop."