Multatuli opnieuw populairst, meer vrouwen in nieuwe literaire canon

Het is hoog tijd voor een nieuwe literaire canon, vindt een gelegenheidscollectief van neerlandici uit Nederland, België, Suriname en het Caribisch gebied. Dit omdat elke tijd een nieuwe blik op de literatuur verdient. Daarom besloot het collectief een enquête af te nemen, ruim 2.000 mensen deden mee. Het resultaat: een top van honderd invloedrijke auteurs.

Geen twijfel

Stipt op één staat Multatuli met Max Havelaar. "Er lijkt geen twijfel over te bestaan dat dit een van de belangrijkste werken is van de Nederlandse literatuur", zegt Van Deinsen, verbonden aan de letterenfaculteit van de Katholieke Universiteit Leuven. Ook bij jongeren staat de auteur op de eerste plek. Op twee staat Willem Frederik Hermans, Harry Mulisch staat op de derde plek, gevolgd door respectievelijk Gerard Reve en Louis Couperus.

Multatuli stond in 2002 ook bovenaan. Toen is er ook een enquête uitgegaan - overigens onder voornamelijk neerlandici. Dit jaar is de vragenlijst breder uitgezet. Nu is er een vergelijking te maken. "De canon is relatief stabiel", zegt Van Deinsen. "De titels die genoemd worden zijn relatief hetzelfde: 80 procent van de lijst komt overeen." Oude, grote namen, zakken wel "heel erg". Zo duikelt Vondel van plek 2 naar 12. Nicolaas Beets zakt bijna 200 plekken.

Binnendenderen

Je ziet ook heel veel nog levende auteurs in deze canon. "Marieke Lucas Rijneveld dendert de lijst in met twee titels. Dat vind ik een ongelofelijk positief signaal. Zo’n canon is dynamisch, en het laat zien dat er ruimte is nieuwe stemmen." Ook de literatuur uit de voormalige koloniën lijkt aan een voorzichtige opmars begonnen, schetst Van Deinsen. Zo winnen Anton de Kom en Cynthia McLeod, een Surinaamse schrijfster, aan populariteit.

Kritiek is er ook: er staat maar één vrouw in de top-tien. Dat is Hella Haasse. Van Deinsen brengt hier tegenin dat het aantal vrouwen in de top-100 wel "aanzienlijk gestegen" is. Kritiek is ook helemaal niet erg, vindt ze. De canon is bedoeld als discussiestuk. "Laat het alsjeblieft ook als zodanig functioneren."