Marc van Warmerdam neemt na bijna 50 jaar afscheid van zijn theatergezelschap

De nieuwste film van Marc Warmer dam, ‘Nr. 10’, gaat in Nederland op het Film Festival in Utrecht in première en zal diezelfde dag in meer dan 80 bioscopen gaan draaien. In Kunststof deelt de theater- en filmmaker ook nog een primeur, deze nieuwe film is ook geselecteerd voor de competitie van het Fantastic Fest, het grootste fantasy festival in Noord-Amerika, in Austin. De week vóór het festival in Utrecht gaat ‘de film daar in première.

'Marc van Warmerdam eet en drinkt Orkater'

Marc van Warmerdam komt uit een theaterfamilie. Zijn vader was toneelmeester, Marc maakte in woonplaats IJmuiden samen met zijn broers Alex en Vincent hun eerste voorstellingen. Daar werd Orkater geboren, de naam is een samenvoeging van orkest en theater, en dat is wat hij met het gezelschap bijna 50 jaar is blijven maken: muziektheater. Per 1 september is Marc van Warmerdam officieel met pensioen en is hij als algemeen directeur opgevolgd door Wieke ten Cate.

Acteur Gijs Scholten van Aschat over Marc van Warmerdam: “Het is natuurlijk ondenkbaar dat Marc van Warmerdam ophoudt met Orkater. Hij eet en hij drinkt Orkater. Zonder veel ego maakt hij dingen mogelijk, vanuit een enorme liefde voor theater en voor Orkater. Hij heeft ongelooflijk veel mensen ondersteund, ongelooflijk veel mogelijk gemaakt.

Hij is meegegaan met de tijdgeest, heeft mensen de kans gegeven om te maken wat zíj wilden maken én ze mochten falen. Hij zei wel: ‘Ik begrijp er niets van’, maar hij zei ook, 'ga het maar doen’. ‘Bij Orkater ben je altijd wat later’ is een gevleugelde uitspraak. Wij acteurs, en niet alleen wij, kregen de tijd om dingen te maken. Het is een van de weinige gezelschappen die niet hiërarchisch zijn. Alles gebeurt vanuit verbinding, gezamenlijkheid.

Systeem rond cultuur

Orkater begon ooit als bandje, en maakt nog steeds muziektheater. Geen musical, maar theater met liefde voor muziek. "Wat Orkater deed is altijd bevochten door subsidiegevers", zegt Gijs. "Tegengestreefd, omdat ze het niet snapten, omdat ze het niet in een hokje konden plaatsen.”

Marc van Warmerdam: "We hebben in Nederland een systeem waarbij in de cultuur, zeker bij de podiumkunsten, iedere vier jaar je bestaansrecht ter discussie wordt gesteld.

Er is geen andere sector waar je iedere vier jaar wordt gezegd: nu we gaan even kijken of je nog wel slager mag blijven. Alleen in de politiek zelf is dat ook zo. Maar dat is gekmakend!"

'We moeten bij nul beginnen'

Dat systeem moet op de schop. We zouden bij nul moeten beginnen, letterlijk! Dat zeg ik, omdat bijna iedere opmerking die wie dan ook maakt over een verandering van het huidige systeem, er altijd wordt gereageerd, denkend vanuit het bestaande systeem." Dus je moet bij nul beginnen.

Orkater bijvoorbeeld is als een soort proeftuintje begonnen. Wij zijn het programma Nieuwkomers gestart, waar jonge makers een kans krijgen. Je moet daar binnen gezelschappen plaats voor maken, opdat talent zich kan ontwikkelen. Je zou als sector meer verantwoordelijkheid moeten hebben."

Hartinfarct

In april 2020 kreeg Marc van Warmerdam een hartinfarct. Marc van Warmerdam: "Het was middenin Coronatijd. Ik werd geholpen in de VU, maar eindigde nog dezelfde avond in de gangen van het ziekenhuis Amstelland, waar een geïmproviseerde IC ingericht was. Familie mocht me niet bezoeken. Ik vond dat allemaal niet heel erg. De volgende dag kwam er een cardioloog aan mijn bed en die zei: ‘meneer van Warmerdam vanaf nu bent u hartpatiënt. Dat houdt in dat u vanaf nu tot uw dood pillen moet slikken.’ Oké."