Schrijver Stephan Sanders over de schaamte voor zijn wending tot het geloof

Een muur van zwijgzaamheid

Stephan Sanders is intellectueel, homoseksueel, stemde vaak op de seculiere VVD, en gaat nu al een aantal jaar door het leven als katholiek. Stephan Sanders: "Dat roept bij mij zelf al een beetje verwarring op, dus ik kan me voorstellen dat er wel mensen zijn die dit niet allemaal precies kunnen volgen, in een rechte lijn.

Mensen zijn heel beleefd, ze zullen er niet direct naar vragen en hun verbazing met een soort stilzwijgen begroeten. Ik hoor heel weinig: 'Wat voor krankzinnigheid ben jij nu aan het beleven? Naar de kerk?' Misschien denken ze het. Je merkt wel eens dat je stuit op een muur van zwijgzaamheid, dat het er niet is, niet bestaat. Maar het is ieders goed recht natuurlijk, om het er niet over te hebben."

Jezus als kwezel

"Toen ik een jaar of 19/20 was beschouwde ik Jezus wel als een kwezel", vertelt de schrijver. "Ik begon net te studeren en het was toen ook wel de mode om dat te vinden. Maar ik vond met name het Jezusgeloof altijd moeilijk. Mensen die heel erg amicaal met Jezus omgaan, alsof het een jeugdvriendje is die ze in hun binnenzak hebben. Dat vind ik nog steeds moeilijk.

Ik ging toen veel lezen, Karel van het Reve bijvoorbeeld, hij schreef ook zo over Jezus als een kwezel. En Jezus was toen zeker niet in de mode in mijn omgeving, en ook niet in studentenkringen in Amsterdam. Je hoorde dat ook een beetje zo te vinden.

Ik vond dat ook wel echt, geloof ik, omdat ik me altijd veel meer kon voorstellen bij God. Ik ben nooit een fervent atheïst geweest. Meer een nette agnost, een twijfelaar, ik dacht toen: het is ook geen interessante vraag of God wel of niet bestaat, ik ga er vooralsnog van uit dat hij niet bestaat.

Jezus had ik het toen veel moeilijker mee. Gek genoeg vind ik hem nu een hoopvol iemand, misschien wel het meest hoopvolle personage in het Christendom."

Het begin van geloven

"Mijn moeder was gelovig, op vrijmoedig katholieke manier. Zij stierf. Ik had een buitengewoon hechte band met mijn moeder en zij met mij, een symbiose. Ik denk dat mijn vader en zuster daar wel eens wat buiten vielen. Mijn vader ging dood, mijn zuster ging vroeg dood; mijn moeder en ik waren de overgeblevenen van het gezin en zij stierf. Ik was toen zo 44 jaar oud.

In mijn jongenshoofd was dat altijd het allerergste wat er kon gebeuren. Dat gebeurde natuurlijk toch en ik was daar eigenlijk veel minder door van slag dan ik me had voorgesteld. Ik was wel degelijk aangedaan door haar dood, ik heb haar ook zien sterven. Wat je altijd vergeet is dat je soms ook kunt bidden dat een moeder kan en mag sterven, omdat ze er zo slecht aan toe was. En dat gaf me een rust die ik niet had voorzien.

Op de dag dat zij werd begraven kon ik naar haar voorbeeld geloven. Zij had me aangenomen als kind. Ik had altijd gedacht, zij is Miep, mijn moeder, zij is katholiek en dat is van haar, klaar. Maar op het moment dat ik letterlijk aarde op haar kist gooide dacht ik, dit is het einde van het geloof in ons gezin, maar ik kan natuurlijk ook geloven. Ik kan net zo goed als mijn moeder geloven. Het heeft zich daarna natuurlijk heel langzaam ontwikkeld, maar dat is het begin."