'Geld op zich is niet zo interessant, maar het staat voor van alles'

"In de relaties tussen mensen staat geld vaak voor genegenheid of voor prestige", aldus Lieke Noorman, "maar erover praten in de zin van ‘ik verdien zoveel en ik geef zoveel uit’, dat wordt in Nederland nog steeds als onfatsoenlijk gezien."

Creatief boekhouden

Het boek bestaat uit drie lijnen. Over opa Foppe, het gehannes van Lieke zelf met geld over een mislukte investering in teakhout in Brazilië en over de relatie tussen Lieke en haar moeder. "Dit boek begon bij mijn opa, die ik maar driemaal heb ontmoet, maar er was iets speciaals met hem dat met geld te maken had. We mochten er niet over praten bij mijn oma. Dat was te pijnlijk, want ze waren gescheiden. Maar mijn moeder is uiteindelijk veel over mijn opa gaan vertellen.

Ik zou m’n opa geen oplichter noemen. Ik hou het voor mogelijk dat hij werkelijk dacht dat hij goed met geld om kon gaan. Het wonderlijke is wel dat hij het zijn hele leven is blijven geloven, terwijl het toch altijd misging. Hij was boekhouder bij de plaatselijke Spaarbank en penningmeester bij de Bond tegen het Drankmisbruik. Dat waren twee kassen die altijd klopten, maar daarmee was hij heel creatief aan het boekhouden.

En hij ging geld lenen van spaarders en beleggen. Hij verloor en verloor, en bleef doorhannessen, omdat hij dacht zo zijn verliezen weer goed te maken. Op een gegeven moment had hij een reusachtige schuld. Hij heeft dat opgebiecht bij de bank en toen is hij uiteindelijk in de gevangenis beland. Mijn moeder was toen elf jaar."

Kenmerken van oplichter: gul en charmant

"Mijn oma wilde nooit meer over mijn opa praten. Alleen op haar sterfbed vertelde ze na vijftig jaar nog iets over haar man. Ik heb m’n opa dus maar kort gekend, maar als je vraagt welke kenmerken van een oplichter hij had, dan was hij charmant en gul. Dat is belangrijk, anders lukt het niet. Je moet toch mensen ertoe bewegen om geld aan je af te staan. En dat ze je vertrouwen en dat ze je wat gunnen en dat ze het leuk vinden om met je bevriend te zijn.

Het was heel leuk om opa over de vloer te hebben, begreep ik ook van z’n andere kinderen. Ik vind het jammer dat ik hem amper heb gekend. Ik zou blij zijn als mensen zeggen na het lezen van mijn boek dat mensen nooit eendimensionaal zijn."

Eigen financiële uitwassen

"Het enige waar ik me voor schaam is dat ik toen ik het financiële beheer had over het geld van mijn moeder, ik wel eens geld naar mezelf overmaakte. Ik wist wel dat ze dat zag, want ze ontving de afschriften. Maar ik deed het dan toch maar zonder haar te raadplegen. En ja, dat is nou niet mijn leukste kant, daar hoef ik niet trots op te zijn, maar omdat ik ook over andere mensen schrijf, vond ik dat ik niet kinderachtig moest doen over dingen waar ik me misschien wel voor schaam."