Herman Koch: 'Toen ik Gerard Reve las, dacht ik: zo kan het dus ook'

"We hadden op de middelbare school van die vervelende boeken waarvan je dan het hele plot moest navertellen. En dan ook nog als vraag erbij: motiveer je antwoord." En opeens was daar Reve, vertelt Koch. "Iemand die gewoon losging. Dat was een openbaring. Alsof een punkgitarist met drie akkoorden een nummer gaat spelen."

"Dit is schrijven en zo wil ik ook schrijven", dacht Koch na zijn kennismaking met Reve. "In een volstrekt eigen stijl en plotloos. En zoals hij het zelf verwoorde: geouwehoer waar Gods zegen op rust."

Gastrol in Jiskefet

De teksten van Reve hadden ook zeker invloed op het werk van Koch voor het absurdistisch-satirische tv-programma Jiskefet. "Ja, in die tijd zeker. Ik weet absoluut zeker dat De Dierenwinkel (een sketch in het programma) in een soort Reviaanse taal was en dat deed ik wel opzettelijk met schrijven."

De zinnen waren zo langgerekt en ingewikkeld, dat Koch ze amper kon onthouden tijdens het spelen. "Die konden we niet uit ons hoofd leren. Dus hadden we grote tekstborden op de grond liggen om zo mee te lezen."

Via-via hoorde Koch dat Reve ook wel graag naar het programma keek. "Hij heeft zelfs een keer een open sollicitatie gedaan om een gastrol te mogen spelen. Dat is helaas niet doorgegaan omdat hij aan een hartklep geopereerd moest worden."