Wat is het nieuwe normaal als het om humor gaat?

"Grijs, oninteressant en minder leuk", zo noemt theatermaker Eran Ben-Michaël de humor van nu. "Grenzen van humor zijn aan het vernauwen en we kijken met een vergrootglas naar wat wel en niet kan."

Streamingdiensten halen steeds meer films en series offline die vroeger niet voor ophef zorgden, maar in de huidige tijdsgeest niet meer kunnen. Eerder deze week besloten BBC en Netflix Little Britain te verwijderen. Nu is ook de aflevering van de sitcom Fawlty Towers met de oneliner 'don't mention the war' niet meer te zien op de BBC-streamingdienst UKTV.

Pijnlijke plekken zijn nodig voor humor

Volgens Eran Ben-Michaël, maker van de voorstelling George & Eran worden racisten, is de verschuiving die plaatsvindt wat humor betreft best lastig, "want dat gedijt bij een vrijplaats en het opzoeken van grenzen." Hij denkt echter wel dat dat tijdelijk is.

"Ik wil het niet het nieuwe normaal noemen, maar het tijdelijke normaal; je zult zien dat de grenzen uiteindelijk langzaamaan weer de andere kant op gaan schuiven." Deze beweging is wel funest voor humor vindt hij. "Je hebt pijnlijke plekken nodig om tot interessante humor te komen."

Xenofoob Nederland

Cabaretier Kiki Schippers is het met Eran eens. Ze heeft in het verleden ook wel dingen gedaan die ze nu niet zo snel meer zou doen: "Toen het Rijksmuseum het n-woord wilde schrappen heb ik een column geschreven waarin ik het woord veertig keer gebruikte om aan te geven hoe xenofoob we zijn als land. Daarin speelde ik wel met die grens."

"Nu zou ik die column denk ik niet meer schrijven." Het zou nu anders vallen, terwijl het juist haar bedoeling is mensen op een bepaalde manier te laten denken. "Ik wil juist het publiek bereiken dat wat verder weg staat en wat je daarmee verleid tot nieuwe gedachten."

Context is belangrijk

Comedian Roué Verveer merkt ook een verandering. "Ik heb altijd grappen gemaakt over iedereen, maar met een knipoog. De laatste tijd merk ik dat mensen er anders tegenaan kijken. Dat ligt dus niet aan mij. Ik ben niet veranderd. Ik doe nog steeds hetzelfde."

Vaak is het ook de context waarin een grap gemaakt wordt: "In mijn theatershow heb ik het overal over en dan komt er niemand naar me toe die zegt dat dat niet kon. Iedereen snapt in de context van de show waarom ik het zei. Maar dan komt zo'n stukje op internet en dan krijg je problemen."

'Humor kan helend zijn'

Eran denkt dat de verantwoordelijkheid in deze ligt bij degene die de grap maakt, maar vindt dat degene die zich gekwetst voelt ook wel aangesproken mag worden. "Een beetje ontspanning in het hele gebied rondom humor en heftige onderwerpen als discriminatie en racisme, kan heel erg helend zijn."

"Daar moet ook ruimte voor zijn en dan moeten we niet proberen dat weg te halen, zoals nu gebeurt met die afleveringen. Het is goed om ernaar te kijken en je te kunnen verwonderen van: goh, dat deden we toen en dat doen we nu anders. Het is een deel van de historie."

Humor wordt ooit weer vrijer

Het zal nog wel even duren voordat de humor weer wat vrijer wordt denk Eran: "Het is een soort afspraak die we met z'n allen maken zonder dat er overleg over is. Ik denk eigenlijk dat we eerder in een lijn zitten naar beneden, dan dat je weer meer vrijheid hebt. Dat zal nog wel even duren."

Meer van De Nieuws BV?

Volg ons op Instagram, Facebook en Twitter.