Geen vlam in de pan tijdens het kerstdiner? 'Een beetje dimmen'

Hulshoff Pol schreef samen met Elodie Kona het boek Ongemakkelijke gesprekken, de survivalgids. Kona is half Congolees en half Belgisch, wat voor een cultureel divers pakket aan tafelgasten bij het kerstdiner zorgt. Hoe je daarmee omgaat? "Dat is best ingewikkeld."

Kerstplannen

Bij Kona thuis hebben ze plannen opgesteld om bepaalde onderwerpen tijdens het diner te mijden. "Als er wel een van die onderwerpen aan bod komt gaan we er wel op in, maar zeer kort." Hulshoff Pol vertelt dat dit lastig kan zijn, omdat je elkaar als familie zijnde juist zo door en door kent.

Herindeling en tenniswedstrijd

Het maken van een plan kan verder gaan dan alleen het bespreken welke onderwerpen wel of niet aan bod mogen komen. Zo kan er ook naar de tafelindeling gekeken worden, door bijvoorbeeld iemand die niet vaak aan het woord komt juist wél eens aan het hoofd van de tafel te zetten.

Volgens de schrijvers is het belangrijk dat het een gesprek blijft en geen debat wordt. "In een debat staan twee standpunten recht tegenover elkaar, het lijkt dan al snel op een tenniswedstrijd", zegt Hulshoff Pol. "Op het eerste ogenblik lijkt dat wat spannend, maar evenals toeschouwers neemt niemand anders meer deel aan de conversatie en gaat het maar over en weer."

'Gezelligheid'

Aan de Nederlandse tafel komt er relatief weinig zelfspot aan bod, volgens de schrijvers. "Ieder land heeft een eigen humor-regime en ons land staat niet zo zeer bekend om haar zelfspot", zegt Hulshoff Pol. "De Belgen wel", zegt Kona. Of dat altijd een positief ding is, is nog maar de vraag: "Want je haalt jezelf omlaag en het kan een hulpmiddel zijn om ongemak maar uit de weg te gaan. Dat is dus ook weer een soort valkuil."

Soms worden op deze manier zaken weggewuifd omdat het 'niet gezellig' is. "Maar gezelligheid is de vijand voor een verdiepend gesprek", zegt Hulshoff Pol.

Valkuilen

Wat nog in de weg kan staan tot een verdiepend en verbindend gesprek is schuldgevoel, zo stelt Kona. "Je gaat dan steeds terug in het verleden en niet tot de kern hoe je kan bijdragen aan een duurzame toekomst."

Emoties zijn een tweede valkuil, leggen de schrijvers uit. "Vaak worden deze weggewuifd. Mensen hebben gevoelens en die mogen benoemd worden", zegt Kona. "Maar leg die emotie niet bij een ander, dan wordt het al snel een verwijt."

Identiteit wordt in het boek van de schrijvers uitgelegd als een derde valkuil. "Daarmee bedoelen we meer het vasthouden aan een identiteit en het gebrek aan het los zien van bepaalde ideeën", vertelt Kona. "Ik denk dat we onszelf meer moeten zien als een persoon met meerdere identiteiten binnen de samenleving. Aan identiteit moeten we ons niet vastklampen, want dat kan in de weg staan van mooie gesprekken."

'Beetje dimmen'

Uit de Spraakmakers-community komt veelal het geluid dat stress, veel eten en drinken vaak ervoor zorgen dat de gemoederen hoog oplopen. Schrijver Hulshoff Pol legt uit dat het in een gesprek, waarin emoties de overhand beginnen te nemen, goed is om even diep in en uit te ademen. "Geef je lichaam de ruimte zodat die adrenaline en cortisol weer even zakt en je kunt luisteren naar wat er gebeurt." Daarnaast zegt Hulshoff Pol dat je moet bedenken welke gesprekken het waard zijn om te voeren. "Choose your battles."

Job Cohen, oud-burgemeester van Amsterdam, stelt dat we de kalmte moeten bewaren. "Af en toe een beetje dimmen."