Ruben Terlou: 'Ik begrijp China nog steeds niet echt'

'Verchinezen'

Tijdens zijn reizen fotografeerde hij mensen uit de vele 56 etnische minderheidsgroepen die China telt. Ruben Terlou: "Er is voor die groepen weinig religieuze en individualistische vrijheid. Als je afwijkt van de norm heb je het moeilijk. De overheid doet er het een en ander aan om die minderheden te verdunnen. Er zijn privileges om toegelaten te worden op Universiteiten voor studenten uit de minderheidsgroepen. Zo kunnen ze 'verchinezen'. En als je als lid van een minderheid met een Han-chinees trouwt, krijg je subsidie."

Obsessief studeren

Op zijn negentiende trok Terlou naar het platteland van China om er Mandarijn te studeren en te gaan fotograferen. Terlou: "Ik trok bewust naar het binnenland en studeerde soms dagen aaneen, 16 uur per dag. Ik hou ervan zo obsessief bezig te zijn. Pas veel jaren later ben ik naar Peking of Sjanghai gegaan, als een soort bedevaart van een boer uit het zuiden die naar de grote stad trekt. Zonder de taal is het onmogelijk dit soort documentaires in China te maken. Jarenlang dacht ik dat die studie Mandarijn voor niks was geweest en toen ben ik geneeskunde gaan studeren."

Gebrekkige gezondheidszorg

In de hal van een ziekenhuis werd hij aangeklampt door een vrouw die bedelde voor geld om haar zieke echtgenoot te kunnen laten opereren. Een andere vrouw schreeuwde haar bestraffend toe dat bedelen een schande voor China was. Terlou: "Er werd echt een appèl op me werd gedaan om te helpen in dat ziekenhuis. Ik kwam in verschillende rollen terecht. Omdat ik ook dokter ben kreeg ik scans in mijn handen van mensen die dachten dat ze nog te genezen waren en enorm veel geld leenden voor hun genezing. Maar ik dacht aan de scans te zien dat dat al te laat was. Dat was heel heftig en heel ontroerend."

Symbool voor China

Wat opvalt aan de foto’s van Ruben Terlou is dat hij afstand houdt tot zijn onderwerpen maar tegelijk ook heel dichtbij kan komen. Zoals een portret van een stervende man waar de familie uitdrukkelijk toestemming gaf om die te maken. De offers die zouden worden ontbrand na zijn dood stonden al klaar naast hem. "De focus op de mensen is voor mij heel natuurlijk. Het gaat mij meer om de menselijkheid dan om de actualiteit. Ik krijg de kritiek wel eens over mijn foto’s dat het rustige beelden zijn en soms zelfs saai. Ik noem het verstild. Ik zoek een symbool voor iets groters in mijn foto’s. Thema’s die ons tot mensen maken."

Terlou vertelt dat het hem na de vele ontmoetingen en gesprekken met gewone chinezen nog steeds niet lukt om de Chinese samenleving echt te begrijpen. Terlou: "Dat is precies de fascinatie. Iets wat me de laatste tijd sterk bezig houdt is de relatie tussen het individu en de groep. In China ben je meer een groep en als individu heb je meer plichten dan rechten. Wij zien dat als gebrek van individuele vrijheid maar ik heb er ook de voordelen van gezien. Ook al kan je je afvragen hoe gemeend die solidariteit is als het je wordt opgedragen. Maar als er censuurregels zijn dan is er ook nog liberaal gedachtegoed denk ik dan."

Luister hier de hele aflevering met Ruben Terlou terug

{podcast audio="51682" caption="Kunststof - Ruben Terlou, fotograaf, documentaire maker - 19-7-2018" }