Van Dolhuys naar Museum van de Geest

"Het Museum over de psychiatrie ging over wat er geestelijk mis kon gaan, maar dat is nu veel breder geworden", vertelt Hans Looijen over die koerswijziging in NOS Met het Oog op Morgen.

Werken aan de geest

Waar de nadruk in het museum voorheen vooral lag op de psychiatrie, wilden ze dat nu breder bekijken: "We hebben allemaal een geest en dat is iets waar we ons ook allemaal mee bezighouden. Maar dat is zeer breed geworden. Psychiatrie gaat over ziek zijn en over dingen niet kunnen. Dat is iets waar we vaak ver van weg willen blijven. De geest is juist iets waar we aan werken met bijvoorbeeld zelfhulpboeken et cetera", aldus Looijen.

Pijlers

Het museum rust nu volgens Looijen op een aantal pijlers: "Het gaat enerzijds over de zorg voor de geest. We gaan 700 jaar terug in de tijd. Hoe is er voor de geest gezorgd, ook in andere tijden en culturen? Maar we gaan ook denken over de geest. Waar zit dat ding, wat kun je ermee en waarom gaat het niet altijd goed? En verder is er natuurlijk nog de verbeelding van de geest. Want met je geest kan je iets wat er nog niet is voortbrengen. Dan moet je denken aan bijvoorbeeld kunst."

Norm verandert

Het is volgens Looijen ook zo dat onze norm en ons idee over bepaalde 'aandoeningen' verandert: "We hebben in het museum ook de DSM-5 (het standaardwerk van de American Psychiatric Association, n.v.d.r.) en daarin staat bijvoorbeeld homoseksualiteit niet meer. Dat vinden we gelukkig gewoon dat dat er niet meer in staat, maar in eerdere versies stond dat wel. Toen werd het nog gezien als een ziekte en was het strafbaar. Sinds 1974 is dat uit het Wetboek van Strafrechten geschrapt en daarna is het ook uit DSM verdwenen. Onze normen staan dus niet vast, maar de dilemma's zijn vaak hetzelfde. Als het gedrag afwijkt, dan gaan we vingerwijzen. We zijn vaak zo druk met het systeem, maar bespreken de onderlinge dilemma's niet."

Universele Verklaring van de Open Geest

Aan bezoekers van het museum wordt ook gevraagd om de Universele Verklaring van de Open Geest te tekenen. Het is volgens Looijen belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de psyche. "Hoe je voor je geest zorgt, dat wordt je niet op school aangeleerd. Dat zou op hetzelfde niveau moeten staan als de zorg voor je lijf."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.