Weet jij wel wat je zegt?
- Nieuws
- Weet jij wel wat je zegt?
Maak je borst maar nat voor dit artikel! Nou, gedaan...? Dat zou een behoorlijke kliederboel worden; straks druipt het water van je beeldscherm. Wat we natuurlijk eígenlijk bedoelen wanneer we dit zeggen is iets als 'bereid je goed voor', maar waarom zeggen we dit dan niet gewoon?
In een wekelijkse rubriek van De Nacht van KRO-NCRV gaat redacteur Daan te Riele samen met Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke van Dale, op zoek naar deze antwoorden omtrent spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen.
foto: Ton den Boon
Ton den Boon
Stel: je hebt nét de eerste taalcursussen Nederlands erop zitten en kan redelijk begrijpen wat tegen je gezegd wordt. Vervolgens hoor je: 'Je hebt mooi je eigen boontjes gedopt', dan zakt de moed je regelrecht in de schoenen. Waarom zou je boontjes doppen als je... waarom zou je überhaupt nog boontjes doppen?
Wat we bedoelen is natuurlijk: 'Dit heb je goed zelfstandig ondernomen'. Wanneer je dit tegen een andere Nederlander zegt, zal vrijwel iedereen je begrijpen. Maar zullen ze ook weten waar zo’n spreekwoord, gezegde of uitspraak vandaan komt? Vaak hebben we geen idee wat we daadwerkelijk zeggen.
Herkomst
Sommige van deze uitspraken dateren van eeuwen terug, het is dan ook lastig te achterhalen waar ze daadwerkelijk vandaan komen. Zo komen ze voort uit ambachten die we al tijden niet meer kennen of is de herkomst zelfs iets waar je in geen 1000 jaar op zou komen.
Sommige van deze uitdrukkingen slaan als een tang op een varken. Wellicht raak je het spoor zelfs even bijster. Zet je dus schrap en laat je in twee minuten door Daan en Ton meenemen in het raadsel van spreekwoorden, gezegden en uitdrukkingen!
'Maak je borst maar nat.' Wellicht maakte je je borst aan het begin van dit artikel al nat en kwam je erachter dat dit verre van praktisch is.
'De hamvraag.' Waarom noemen we het een hamvraag, nét nu we op de vegetarische tour gaan? Is een appelvraag niet wat gepaster?
'In de aap gelogeerd.' Precies: waarom zou je in of op een aap logeren, je bent toch geen vlooi?
'Klaar is Kees.' Ja leuk en aardig, maar wie is Kees?
'Het huwelijksbootje.' Zit jij ook in het huwelijksbootje? Of is je borst al zo nat dat je het water toch maar probeert te vermijden?
'De laatste loodjes wegen het zwaarst.' Tip van de sluier: ze wegen eigenlijk het lichtst!
'Oude koeien uit de sloot halen.' Waarom zouden oude koeien in eerste instantie in een sloot gaan zitten? Is dit door het toedoen van de jongere koeien in de wei?
'Hoe een koe een haas vangt.' Dat moet wel een hele rappe koe zijn als ze een haas bij wil houden.
Download de NPO Radio 1-app
Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.
Gerelateerd
