De Getemde man: wat betekent het om man te zijn?

Een echte man in Sierra Leone is, volgens Tarawally, iemand die controle heeft over zijn vrouwen en kinderen. "Ook dat de maatschappij naar hem luistert", vertelt hij in NOS Met het Oog op Morgen. "Als je veel vrouwen hebt, moet je hen beschermen. Daar komt de hele compound manier van leven vandaan. Wij leven niet zoals in Nederland in kleine huisjes, daar leef je in compounds. Die zijn bedoeld om je vrouwen en kinderen, vooral ook je meisjes, te beschermen tegen mannen van buiten."

Man en vrouw

Tarawally vertelt dat er veel meer vrouwen als mannen zijn in Sierra Leone. "Het komt door de oorlog. Mannen gaan daar ook eerder dood", zegt hij. "Als ik terugkijk: je ziet heel veel vrouwen, je ziet de mannen niet meer. Als ik terugga, zie ik heel veel vrouwen en dan zeg ik: waar zijn jullie mannen?"

Jeugd

Tarawally’s jeugd begon in Sierra Leone. In het begin vond hij zichzelf afwijken van de andere mannen in het land. "Mijn oma en mijn moeder waren mijn voorbeelden. Dat waren ze echt, mijn vader was amper in beeld, maar op een bepaalde leeftijd moest ik van de vrouwelijke kant af. Mijn vader wilde dat ik de echte mannenwereld betrad", zegt hij. Tarawally moest afstand nemen van zijn oma en moeder. "Ik had geen keus, mijn moeder hielp daar ook bij mee. Toen ik klein imiteerde mijn moeder. Zoals ze liep. Heel vrouwelijk. Mijn vader dacht: als hij zo doorgaat, gaat dat niet goed. Dan kan hij de familienaam niet voortzetten."

De schrijver vertelt dat het doorgeven van de familienaam enorm belangrijk is. "Daar gaat het om, de jongeren worden getraind, als een soort prins, om de voetstappen van hun vader te volgen." De jonge Tarawally volgde toen het plan van zijn ouders. "Ik worstelde daar mee, mijn redding was toen ik naar Nederland kwam. Toen had ik vrijheid om echt te kunnen zijn wat ik ben."

AZC

Eenmaal in Nederland was hij geschokt. "Het was een andere wereld voor mij, dit is zo anders dan mijn eigenlijk land. Alles kon anders", vertelt Tarawally. "Ik was op stap geweest in Drachten en de eerste ontmoeting met een meisje dat ik leuk vond, we vonden elkaar erg leuk en ik dacht: dit is mijn vrouw." De volgende avond reisde hij naar dezelfde kroeg af. "Ik zag haar daar weer en pakte haar hand en toen zei ze: laat me los. Ik zei: maar gisteren. Zij zei: maar ja dat was gisteren, vandaag heb ik gewoon geen zin. Dat was voor mij een soort van klap."

Tarawally zag ook andere mannen uit Sierra Leone worstelen met deze realisatie. "Het was vooral lastig voor de ongetemde mannen", vertelt hij. "Mannen die eigenlijk gewend waren om controle te hebben over hun vrouwen en kinderen. In een keer is de rol omgedraaid. Er was een jongen in het AZC die naar voorlichting ging daar. Er kwam elke week een Nederlandse vrouw les geven over de emancipatie van de vrouw. Veel vrouwen scheidden ook van hun man, op een bepaald moment kregen zij een emancipatiegevoel van: hier kan ik mezelf zijn, ik ben vrouw, heb rechten en dan gaan ze uit elkaar. "

Eigen draai vinden

"Mijn voordeel is dat ik naar de kerk ben gegaan. Elke zondag kwamen ze mij ophalen van het AZC en brachten zij mij naar de kerk. Na de kerk stond een familie klaar om mij mee te nemen naar hun huis. Daar leerde ik de Nederlandse gewoontes en tradities", vertelt Tarawally. "Ik zag hoe man en vrouw aan de tafel zaten en zich gedroegen. Totaal anders hoe het in Sierra Leone gaat. Manen eten apart, vrouwen eten apart, kinderen eten apart en dan zie ik hoe vrouwen hier het meer voor het zeggen hebben aan tafel. Toen dacht ik wel dat de vrouw de broek aan had."

Uiteindelijk kreeg hij ook een relatie met een Nederlandse vrouw. "Die was erg geëmancipeerd, daar moet ik ook mee doen. Dan zie ik gewoon mijn hele beeld van wat vrouw is en de rol van de vrouw in de maatschappij veranderen."