Legendarische Turks-Koerdische filmmaker van zijn voetstuk gevallen

Wie is deze man?

De man waar het allemaal om gaat heet Yilmaz Güney. Hij was misschien wel de belangrijkste filmmaker in de Turkse geschiedenis vertelt VPRO-journalist Cevahir Varan in bureau buitenland. "Hij zette de Turkse cinema wereldwijd op kaart met maatschappijkritische films vanuit een socialistisch perspectief, dat was ondenkbaar in het toenmalige Turkije. Dat had toen nog een repressief regime." Dat kwam hem duur te staan want zijn films werden voor een lange tijd verboden in Turkije. Zelf is hij bijna 40 jaar geleden overleden in ballingschap in Parijs. "Kortom, een grote linkse filmheld".

Met de film Yol won Yilmaz Güney in 1982 de prestigieuze Gouden Palm op het Cannes Filmfestival.

Held of schurk?

Yilmaz Güney's nalatenschap wordt nu in twijfel getrokken. Zijn naam is verwikkeld in een fel cultuurdebat. Dit komt doordat een bekende Turkse actrice hem heeft beschuldigd van vrouwenhaat. "Hij heeft in het verleden zijn ex-vrouwen mishandeld – daar zijn getuigenissen van door die vrouwen zelf. Bovendien heeft hij een moord op zijn geweten waarvoor hij de gevangenis in moest", vertelt de Turkije-kenner. Het vreemde aan deze situatie is dat het nooit een geheim was. Maar niemand wilde tegen het heilige huisje aan schoppen. De actrice krijgt nu ook veel steun voor haar uitspraak.

In dit bericht op platform X, voorheen Twitter, uitte de Turkse actrice Farah Zeynep Abudallah kritiek op filmmaker Yilmaz Güney. De actrice benadrukte dat Güney zich schuldig had gemaakt aan vrouwenmishandeling.

Een nieuw blik

Dit is ook wel een bekender fenomeen in Turkije, legt Varan uit. "Voorheen had elke historische figuur zijn eigen plek in de geschiedenisboeken. Maar dat lijkt te veranderen", vertelt de journalist. Een ander historische figuur bij wie dit nu gebeurt is Atatürk, de stichter van de Turkse republiek. "Hij had een onaantastbare status had in het land. Zelfs bij hem zie je meer een meer discussies over zijn politieke erfenis. Dat toont aan dat het land meer dan ooit toe is aan een publiek debat over zijn historische helden", besluit Cevahir Varan.