India nieuwe wereldmacht: aantrekkelijk alternatief voor Europa?

Grootste democratie ter wereld

In India is er vrij weinig twijfel dat huidige premier Modi de verkiezingen gaat winnen. Volgens Haroon Sheikh, hoogleraar aan de Vrije Universiteit van Amsterdam, gaat het om een testcase voor de populariteit van Modi. "Onder zijn bewind is er veel veranderd in het land. Hij heeft India prominent op het wereldtoneel gezet door bijvoorbeeld de G20-top naar zijn land te halen."

Hoewel de Indiase premier zijn land graag presenteert als de grootste democratie ter wereld, zetten steeds meer critici vraagtekens bij dat beeld. "Er zijn veel zorgwekkende tekenen. Moslims zijn een grote minderheid in het land. Die hebben het zwaar te verduren onder het bewind van Modi. De vrije pers heeft het ook moeilijk. Bovendien worden het politieke tegenstanders ook niet makkelijk gemaakt in het land."

Aantrekkingskracht voor Europa

Economisch groeit het Zuid-Aziatisch land hard en daagt het concurrent China uit. Dat maakt India een interessant alternatief voor Europa, ziet Sheikh. "India heeft een momentum te pakken. Europese landen willen minder afhankelijk worden van China. India lijkt een goed alternatief op het gebied van economische diversificatie. Daarom wordt er vanuit Europa maar ook bijvoorbeeld vanuit de VS veel geïnvesteerd in India."

India wil een grootmacht worden, vertelt Sheikh. "Maar het land heeft geen zin om voor het karretje van het Westen gespannen te worden. Bovendien heeft India diepe banden met Rusland, waar Westerse landen niet goed mee gezind zijn. Ook realiseren we ons veel te weinig hoe diep het antiwesters sentiment is in het land, vanwege het koloniaal verleden. Premier Modi wil balanceren tussen grootmachten als China en VS, maar ook de stem worden van landen in de Global South."

Dat biedt uitdagingen voor Europa, stelt de hoogleraar. "Twintig jaar geleden waren we naïef door China als een nieuwe geopolitieke vriend te zien. Nu is dat beeld omgeslagen en wordt China juist gezien als een bedreiging. Diezelfde fouten mogen niet gemaakt worden met India. We moeten op een nuchtere manier relaties aangaan met het Zuid-Aziatisch land."