Waar komt de woede en pijn van Palestijnen vandaan? 'Zij hebben geen bestaansrecht'

“Lange tijd gebruikten westerlingen het woord ‘Nakba’ niet”, vertelt EO-journalist Kefah Allush, geboren in de Palestijnse stad Nablus. Het betekent: de ramp, de catastrofe. In die ramp ligt volgens Allush de wortel van grote aversie van de Palestijnen tegen het westen.

Daarvoor gaan we terug naar het jaartal 1948, een paar jaar na de Holocaust. Over de manier waarop de staat Israël toen tot stand kwam, zijn verschillende lezingen. Maar zeker is dat het tot veel pijn heeft geleid bij de Palestijnen, waarbij honderdduizenden mensen zijn weggejaagd en verdreven. Dat noemen zij de Nakba.

“Mensen hebben voortdurend het gevoel dat het westen hen de maat neemt”, vertelt Allush. “En dat het westen zichzelf als toppunt van beschaving ziet, terwijl ze zelf in de geschiedenis gewelddadig hebben huisgehouden. Door het woord te gebruiken, is er erkenning voor het feit dat er toen iets heeft plaatsgevonden dat niet oké was.”

Meten met twee maten

Een breed gevoel dat leeft in het Midden-Oosten en dus ook bij de Palestijnen, is dat westerlingen met twee maten meten, legt Allush uit. Als journalist en tv-maker reist hij al tientallen jaren door het Midden-Oosten. “Alles wat het westen aangaat is rechtvaardig en klopt en alles wat anderen doen is altijd verkeerd. Wat er in Israël gebeurt, is het summum van die beleving. Als de Russen scholen in Oekraïne bombarderen, zijn het schurken en als de Israëli’s dat doen, verdedigen ze zichzelf.”

Ook de Nakba speelt een rol in dat verhaal, zegt Allush. “Als westen hadden we de Holocaust laten gebeuren en dat wilden we goedmaken, door Israël te stichten. Maar daarmee zijn we in hun ogen bereid geweest om ander onrecht ook plaats te laten vinden, ten koste van mensen die niets met de Holocaust te maken hadden.”

Generaties terug

De stichting van Israël en het leed van de Palestijnen dat volgde, resulteerde erin dat twee getraumatiseerde volken samen kwamen te leven. “Waarom is het rechtvaardig dat de ene weg moet, om plaats te maken voor de ander?”, vraagt Allush zich af.

“Ik ben daar geboren, mijn vader is daar geboren, mijn grootvader is daar geboren, diens grootvader is daar geboren”, zegt Allush. “Generaties terug zijn er grootvaders en zonen en kleinzonen daar geboren. Zij mogen van de een op de andere dag de plek die hun thuis was, niet meer hun thuis noemen.”

Het westen maakte er een belangrijke prioriteit van om het zwaar getraumatiseerde joodse volk een eigen land te geven. Maar het leed van Palestijnen dat daarop volgde, werd daaraan ondergeschikt, zegt Allush. “Voor veel Palestijnen is het pijnlijk dat het leed van één van die groepen erkend wordt. Het gaat voortdurend over het bestaansrecht van de staat Israël. Daar mag niet aan getornd worden en is een soort vanzelfsprekendheid. Maar het bestaansrecht van een plek voor de Palestijnen garanderen we niet.”

Groot onrecht

“Laten we met elkaar zeggen: er is groot onrecht gedaan aan de Palestijnen”, zegt theoloog Stefan Paas, vaste gast in de podcast. “Zij zijn van hun land gejaagd, grotendeels zonder dat ze er zelf iets aan konden doen of daar enige zeggenschap in hadden. Hetzelfde geldt in ander opzicht voor de joden. Hen is constant groot onrecht aangedaan. Op een of andere manier is daar een land ontstaan waar getraumatiseerde volken met elkaar, langs elkaar, tegen elkaar in leven.”

Allush, die zelf geïnspireerd wordt door de radicale liefde van Jezus, droomt van vrede en een heilig land waar iedereen vredig naast elkaar leeft. Hij herinnert zich de onrust in Nablus als er rellen waren, en jongens stenen gooiden naar de Israëlische soldaten. “Dan riepen ze naar elkaar: ‘de neven komen, de neven komen’. Het zijn de kinderen van Ismaël en de kinderen van Isaak. Het zijn neven, ze delen dezelfde oorsprong.”