Rol van Nederland in Gaza: 'We doen te weinig voor de-escalatie'

"Als je kijkt naar de omvang van het probleem, het risico van miscalculatie, de humanitaire tragedie van zoveel mensen, en de internationaal rechtelijke aspecten, vinden we eigenlijk dat Europese landen waaronder Nederland veel te weinig doen om de de-escalatie effectief te helpen indammen. En dat is een groot probleem", zegt Bert Koenders, voorzitter van de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV).

Politieke oplossing

De AIV roept op om veel meer druk en diplomatie met elkaar in overeenstemming te brengen. Volgens Koenders is Europa verdeeld en "verhoudt zich via verklaringen tot het probleem. En dat staat, naar de overtuiging van de AIV, niet in verhouding tot de enorme omvang van dit probleem."

Dat Nederland bij de VN niet stemt vóór een staakt-het-vuren in Gaza, komt bijvoorbeeld niet door de angst om in verkeerd daglicht te komen staan bij Amerika, denkt Koenders. Wat hij wel ziet, is dat door het toenemende antisemitisme en de groeiende islamofobie buitenlandse politiek steeds meer binnenlandse politiek wordt. Daarnaast moet er volgens Koenders worden gekeken naar zowel druk als diplomatie in het oplossen van een conflict. Rondom de oorlog in Gaza zien we alleen diplomatie. "Je moet op een gegeven moment ook overgaan van militaire escalatie naar een politieke oplossing", aldus Koenders.

Hof in Den Haag

"Ik maak mij wel zorgen over de uitbreiding", zegt Koenders over illegale nederzettingen van Israël in de Westbank. "We hebben nu 700 duizend kolonisten in de Westbank. Het geweld en de radicalisering nemen toe. En dat verkleint natuurlijk de ruimte voor de politieke oplossingen die er op termijn zouden moeten komen. Dat is natuurlijk toch de oprichting voor veilige grenzen voor Israël, maar ook een levensvatbare Palestijnse staat."

Het advies en de bevindingen van de AIV volgen na de uitspraken van het gerechtshof in Den Haag en het criminal court. Door het hof in Den Haag is eerder al uitgesproken dat Nederland moet stoppen met het doorvoeren van F35-onderdelen. "Als het gerechtshof dat zegt, dan moet Nederland zich daaraan houden", aldus Koenders.

Staakt-het-vuren

Koenders: "Ons advies is, weest zo strikt mogelijk in de manier waarop hoe je de wapenexport behandelt. Ook vanuit het oogpunt van de-escalatie. Dat betekent niet dat een land niet het recht heeft om zich te verdedigen. (...) Maar, dat zul je op een manier moeten doen die een regionale oorlog voorkomt."

"We moeten terug van de militaire optie naar de politieke oplossing, daar is dit advies op gericht. (...) De situatie is echt ernstig, dramatisch, humanitair. Het staakt-het-vuren in Gaza en Libanon is essentieel. Het is een stap waarzonder je niet verder komt. Alles wat daarna komt is daarvan afhankelijk", aldus Koenders.