Amerikaanse stop op ontwikkelingssamenwerking 'desastreus': 'Allerrijksten bezuinigen op allerarmsten'

Het hoofdkantoor van USAID is al gesloten, de medewerkers zitten thuis en in de landen waar hulp hard nodig is, zijn de gevolgen al te merken. Thea Hilhorst, hoogleraar Humanitaire studies, meldt dat het gezondheidssysteem in Ethiopië gesloten is, in Sudan is er geen voedsel voor 800 duizend mensen en in Myanmar staan de tuberculosepatiënten op straat. Daarnaast is het nog maar de vraag welke diplomatieke gevolgen deze actie van Musk en Trump zal hebben.

Basale zorg

Volgens Ceelen gaan de gevolgen hiervan "desastreus" zijn. "Mensen voor wie we al te weinig geld hebben om in de meest basale zorg te voorzien, komen in de kou te staan", aldus de directeur van Stichting Vluchteling. Hulporganisaties zullen namelijk keuzes moeten maken in welke hulp ze kunnen bieden. "Miljoenen mensen komen hierdoor in het geding."

Angst en chaos

Amerikaanse hulp richt zich vaak op "schrijnende gevallen", meldt Dirk-Jan Koch, hoogleraar Ontwikkelingssamenwerking aan de Erasmus Universiteit. "Als dat wegvalt, leidt dat tot extra doden." Het wegvallen van USAID heeft dus een enorme impact. "Het idee was om angst en chaos te creëren, dat lijkt te lukken", stelt Koch.

Musk en Trump willen met de Department of Government Efficiency (DOGE) een "efficiëntieslag" willen maken, maar volgens Koch is dit een poging om instituties "kapot te maken." Bovendien had USAID steun vanuit zowel de Republikeinse als de Democratische hoek. "Het heeft een lange traditie, dit gaat veel te ver", zegt Koch.

Touwtrekken

USAID wordt gezien als een "verlengstuk van de Amerikaanse macht" in de wereld, maar "slaat een bladzijde om" in hun geschiedenis, aldus Amerika-kenner Casper Thomas. Tegelijkertijd denkt Thomas dat de strijd nog niet gestreden is. "Het gaat een enorm getouwtrek worden tussen de machten in Washington."

'Ramp voor Europa'

"Het curieuze is dat Musk geen officieel regeringsfunctionaris is", gaat Thomas verder. Wanneer Musk geen toegang krijgt tot een organisatie, "gaat de tent dicht". "Er zit een heel raar, niet gelegitimeerde machtsfactor bij, in de vorm van Musk", zegt de Amerika-kenner. Ingeborg ter Laak, Europarlementariër namens het CDA, vreest ook voor de "desastreuze gevolgen" van Musks keuzes. "Het is zeker ook een ramp voor Europa."

Nederland

"Het is een visitekaartje voor de VS en zorgt voor banen, gezondheidszorg en democratieën", gaat Ter Laak verder. Reinette Klever (PVV), de minister van Ontwikkelingssamenwerking, wil ook dat Nederland stopt met internationale ontwikkelingshulp. "Er zijn ook heel veel landen die minder migranten komen. Dan moet je ervoor zorgen dat mensen niet willen vluchten en moet je investeren met programma's zoals USAID", reageert Ter Laak.

Henri van den Hombergh was jarenlang tropenarts en werkte regelmatig samen met USAID. Ook hij hekelt het standpunt van minister Klever. "De vinger wijzen naar Trump en Amerika is prima, maar wijs ook naar jezelf. We zakken helemaal weg", zegt Van den Hombergh. Beller Desiree vindt het een "enge" ontwikkeling. "Het is een mate van egoïsme. Dat is griezelig, het heeft invloed op mensen die het zelf niet kunnen missen."