Strafrechtadvocaat Merel Pontier: 'Een jonge, gezonde man die geëxecuteerd zou worden, het liet me niet los'

De Rotterdamse Merel Pontier raakte gefascineerd door het Amerikaans rechtssysteem toen ze stage liep in New York. Daar werkte ze voornamelijk mee aan fraudezaken rondom mensen en bedrijven op Wallstreet. Maar het zaadje om echt naar de Verenigde Staten te verhuizen en daar als advocaat te gaan werken, werd geplant toen ze in 2014 de documentaire Code Rood: De Doodstraf zag. Daarin was ook de terdoodveroordeelde Clinton Young te zien.

"Ik besloot een brief aan Clinton te schrijven: ik weet niet of je schuldig bent of niet, maar dat maakt voor mij niet zoveel uit want ik ben tegen de doodstraf. Hij schreef me terug en zo ontwikkelde zich een vriendschap", vertelt advocaat Pontier.

Wat besloot haar te doen schrijven? "Die documentaire bleef een paar weken in mijn hoofd zitten. Het raakte me heel erg dat een jonge, gezonde man geëxecuteerd zou worden door de staat. En dan bestaat ook nog de kans dat hij onschuldig is. Ik studeerde nog rechten en kon niets doen, behalve een brief sturen."

Pontier ging zich verdiepen in zijn zaak en "kwam erachter dat er dingen niet klopten". Maar omdat ze nog geen ervaring had met doodstrafzaken besloot ze zich daarop te storten. Ze pakte haar koffers, zegde haar baan bij het Openbaar Ministerie op en vertrok naar de Verenigde Staten. "Ik wilde meer weten van het rechtssysteem en meer weten van dit soort zaken. Dus ging ik naar Louisiana om aan doodstrafzaken te werken."

Eerste keer death row

"Na een paar jaar schrijven en aan zaken werken, dacht ik: ik kan wél meer doen." In Texas volgde ze met succes een rechtenopleiding om ook in Amerika als advocaat te kunnen werken en ondertussen werkte ze samen met een ervaren advocaat op dit gebied aan meerdere zaken. Ook runt ze een stichting in Nederland en de VS om aandacht te krijgen voor de zaak van Young.

De eerste keer dat Pontier een bezoek bracht aan Young was gelijk de eerste keer dat ze een gevangenis bezocht. Ze was toen 24 jaar. "Daar zie je ook gelijk het verschil met fraudedelicten: dat zijn rijke mensen, die zitten niet vast." Al het bezoek vindt achter glas plaats, vertelt Pontier. "En je praat door een telefoon. Hij praat gelukkig heel veel, want ik wist helemaal niet goed wat ik moest zeggen."

Al een paar keer stond de executie van Young gepland, maar tot nu toe lukte het steeds om dat te blokkeren. Zo ook in 2017. "Ik woonde toen nog in Nederland maar zou wel afscheid nemen. In de tijd dat ik in vliegtuig zat, werd bekend dat het uitgesteld werd." Pontier vertelt dat er een medeverdachte is die nog geen een keer verhoord is over de verklaringen die hij afgegeven heeft en die hebben geleid tot de veroordeling van Young. "We wachten al drieënhalf jaar op."

Totaal isolement

Ondertussen zit Young al 20 jaar in complete isolatie op death row. "Ruim 22 uur van de dag zit hij geïsoleerd. En nog geen moment heeft hij opgegeven. Dat vind ik bijzonder en onvoorstelbaar. Hij vecht al twintig jaar voor een nieuw, eerlijk proces." Pontier heeft hem sinds februari niet kunnen bezoeken door het coronavirus. Evenals alle andere mensen die in isolement op de doodstraf wachten geen bezoek kunnen ontvangen. Wel ontvangt Young veel brieven naar aanleiding van de documentaire.

"Er zijn genoeg strafrechtadvocaten die hetzelfde doen. Maar nog steeds niet genoeg", vertelt Pontier. "Er zijn nog steeds mensen op death row die geen of geen goede advocaat hebben."

Download de NPO Radio 1-app

Met onze app mis je niks. Of het nou gaat om nieuws uit binnen- en buitenland, sport, tech of cultuur; met de NPO Radio 1-app ben je altijd op de hoogte. Download 'm hier voor iOS en hier voor Android.