'Trump heeft bijna een mythische status'

Na bloedstollende Amerikaanse verkiezingen wijst alles er woensdag op dat het land een tweede termijn van president Trump krijgt. Volgens Van Ekris kreeg Trump bijna een 'mythische status' na de mislukte aanslag eerder dit jaar.

"Trump werd neergezet als een held", blikt Van Ekris terug. "Als iemand die zijn bloed had willen geven voor het land en verrezen is. Het aura van onaantastbaarheid, het charisma van de persoon op dat moment en de adoratie van de zaal, zit in de hoek van het mythologische. Dat mensen dan minder vatbaar zijn voor redelijkheid of gesprek, wordt dan verklaarbaar."

Een sleets begrip

Het beeld dat wij geseculariseerde, rationele en nuchtere mensen zijn die zich van geloof hebben ontworsteld, klopt dan ook niet, stelt hij. "Als we secularisatie zo blijven herhalen, doen we net alsof mensen zo zijn en doe je al die andere lagen die ook in mensen zitten, tekort."

Hij vindt dan ook dat we moeten stoppen met onze obsessie voor secularisatie. Dat betekent dat steeds minder mensen naar de kerk gaan en religie verminderde invloed heeft op de maatschappij. Mensen snakken juist naar bezielde verhalen, zegt hij: "Het is een sleets begrip geworden."

Een mythische kracht

Het afgelopen jaar trok Van Ekris als Theoloog des Vaderlands het land in en kwam hij op de meest uiteenlopende plekken die mythes tegen: van een voetbalwedstrijd van FC Utrecht tot de ambulante crisisdienst. Op allerlei manieren zag hij hoe mensen werden betoverd, zegt hij: "Ik zag dat al die plekken een bepaalde mythische kracht hebben."

Niet alleen op het gebied van politiek, maar bijvoorbeeld ook technologie, sport of theater: "Die mythische kracht is daar erg groot en werkt door in mensen, hoe zij als het ware zin zien in het leven. Dat past niet helemaal bij het begrip secularisatie."

Met name die politieke mythologie houdt de theoloog zeer bezig. "Dat je mensen zo in de ban ziet raken dat redelijkheid bijna niet meer nodig lijkt en ze geobsedeerd raken. Het is niet iets van religiositeit of een vorm van geloof. Dat zit er wel in, maar het is eigenlijk een andere dimensie in het bestaan die heel erg aangevuurd kan worden en waar ook risico’s aan zitten.”