Waarom Europa de vingers liever niet brandt aan Catalonië

Onder zijn bewind riep het Catalaanse parlement de onafhankelijkheid uit, dat maakte hem voor het Spaanse gerecht een crimineel. Vele politieke kompanen verdwenen in de gevangenis, maar voormalig president van Catalonië, Carles Puigdemont vluchtte naar België.

Lastig dossier

De verkiezingen in Catalonië blijven voor de Europese Unie een lastig dossier. Want als Brussel ergens nerveus van wordt, dan zijn het wel regio’s die zich willen afscheiden. "We hebben nooit formele politieke steun voor onze onafhankelijkheid vanuit de EU gekregen, maar daar hadden we ook echt niet op gerekend. De EU is een conservatieve club. Zeker als het om landen, staten en grenzen gaat", zegt Puigdemont.

"Als je kijkt naar Schotland dan zie je dat de EU een beetje hypocriet wordt", vertelt Hendrik Vos, hoogleraar Europese Politiek aan de Universiteit Gent. "De Schotten zijn onze vrienden, want die willen bij de EU horen en hebben zich verzet tegen Brexit. Dus als Schotland de onafhankelijkheid zal uitroepen dan zal het met open armen worden ontvangen in Europa."

Invloed vanuit Brussel

In Brussel zit Puigdemont in het Europees Parlement, waardoor hij onschendbaar en dus ongrijpbaar is voor de Spaanse autoriteiten. "We hebben na drie jaar ballingschap bewezen dat we de strijd zo beter kunnen voortzetten en de Catalaanse kwestie kunnen blijven agenderen. Op deze manier heb ik mijn vrienden in de Spaanse gevangenis toch indirect kunnen helpen."

Het politieke landschap in Catalonië is de laatste jaren versplinterd. Voor veel Catalanen is de voormalig president hét gezicht van de verdeeldheid die daar is ontstaan. De kansen voor zijn partij bij de aankomende verkiezingen worden niet hoog ingeschat.

Angst voor verandering

Maar dat ontmoedigt Puigdemont niet: "De wereld om ons heen verandert snel. Grenzen zijn er niet voor eeuwig, die zijn door mensen bedacht. Die kunnen we dus ook veranderen als het moet." Maar dat durft Europa niet zomaar aan. "De angst van de Europese Unie voor verandering is haar grote zwakte. Het maakt niet uit om welke autonomiewens het gaat. Europa moet de realiteit onder ogen zien. Onze diversiteit is onze kracht."

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alle afleveringen.