Wie wordt de volgende bondskanselier van Duitsland? 'Onthoud de naam Friedrich Merz'

In Europa was radicaal-rechts de afgelopen decennia nooit zo groot als nu. En uit een analyse van NRC over Duitsland blijkt dat niet anders te zijn. "De AfD, de extreemrechts-radicale partij van Duitsland, zal groot worden", zegt Brandsma over de verkiezingen die op 23 februari plaatsvinden. Dat het een factor gaat worden binnen de Duitsen politiek, is onvermijdelijk, stelt de oud-correspondent.

Voor de Duitser

Naast de AfD is er een opmars van een redelijk nieuwe partij, gerund door linkse populist Sahra Wagenknecht. "Een oude rot in de Duitse politiek komend uit Die Linke, waarvoor zij een kopstuk was maar niet erg geliefd. Een jaar geleden richtte zij haar eigen partij op, de BSW."

Wagenknechts partij schaart zich niet volledig achter links of rechts. De BSW heeft linkse standpunten op sociaaleconomische onderwerpen en trapt op de rem waar het gaat over milieumaatregelen en intergratie. "Links populistisch zou je het dus wel kunnen noemen, maar op sommige vlakken zijn zij ook juist rechts populistisch."

'Advocaat voor de kleine man'

Duitsland is een grote steun voor Oekraïne, maar een groot deel van de bevolking, met name in het oosten, steunt deze wapenleveringen niet. Wagenknecht predikt pacifisme, ziet Brandsma. Zo stelde de partijleider nog recent in een toespraak: 'Zo snel mogelijk om tafel, vredesbesprekingen en Duitsland, stop met wapenleveranties.'

"Zij wil daar absoluut geen geld aan uitgeven", zegt Brandsma. "Dat geld wil ze liever voor de Duitser, wat wederom een wat populistisch standpunt is. Maar dat dat de samenleving ten goede komt, daar pleit de BSW voor." Wagenknecht wordt daarom ook wel 'de advocaat voor de kleine man' genoemd.

Economische krimp

De auto- en chemie-industrie krijgt te maken met grote klappen, stelt Brandsma. "De Duitse economie krimpt en dat leidt tot veel ontslagen." Deze krimp is deels buiten de schuld van Duitsland om, omdat zij erg afhankelijk is van grondstoffen en energie uit het buitenland die door de oorlog in Oekraïne alsmaar duurder worden. "Een maakindustrie, zoals de Duitse, wordt daar hard door getroffen", zegt Brandsma.

Maar de krimp is ook een gevolg van Duitse politiek. Duitsland heeft een wettelijke rem op het maken van schulden, waardoor zij maar beperkt kan investeren. "Met als gevolg dat digitalisering en het vernieuwen van infrastructuur behoorlijk achterloopt."

Campagnes

Brandsma is erg benieuwd naar de campagnes. "Als ik naar verkiezingsprogramma's kijk, zie ik er geen directe oplossingen voor de economische krimp in terug. Wel zie ik dat het veel gaat over integratie en immigratie. Absoluut een belangrijk punt, maar mensen kiezen uiteindelijk voor het zogenoemde 'the economy, stupid'."

Wie wordt de grootste?

Volgens Brandsma maakt de AfD een grote kans om de derde plaats in de verkiezingen te veroveren. "Om de grootste partij te worden is er een te groot verschil met de Christendemocraten (CDU) en de voorsprong op de sociaal-democraten (SPD) is niet zo heel groot." De CDU wordt volgens Brandsma de grootste partij. "En onthoud de naam Friedrich Merz, hij zou nog weleens bondskanselier kunnen worden."

De AfD doet het met name in het oosten goed. "In de deelstaat Thüringen werd de AfD zelfs de grootste regerende partij en in Saksen-Anhalt en Brandenburg werd zij tweede." Ook de BWS doet het goed in het oosten van het land. "Dit is dan ook een geduchte concurrent voor de AfD geworden."

Huidige regering

Op dit moment is er een regering van Die Grünen, de SPD en de liberale FDP. Maar de FDP zal naar verwachting de kiesdrempel van vijf procent niet halen. "De kans is groot dat zij van een regeringspartij naar een partij gaat die zich niet eens in het parlement vertegenwoordigd ziet worden."

In aanloop naar de verkiezingen kijkt Spraakmakers wekelijks hoe het ervoor staat met de Duitse politiek.