'In Mexico kijkt niemand meer op van vermoorde journalisten'

De afgelopen twee weken vonden er nog drie moorden op journalisten plaats in Mexico, vertelt Hootsen. “Vorige week een journalist in het Noorden die opnames maakte met een drone. Die werd op klaarlichte dag doodgestoken. En vorige week is een journalist doodgeschoten die onder bescherming van de Mexicaanse federale regering stond. Het is een aaneenschakeling van slecht nieuws.”

Hootsen is de enige vertegenwoordiger van Committee to Protect Journalists in Mexico, een land dat vijftig keer zo groot als Nederland. Dagelijks heeft hij contact met bedreigde journalisten. “Er gaat geen dag voorbij dat ik niet door twee of drie mensen mij benaderen omdat ze bedreigd worden, aangevallen zijn of omdat er iemand verdwenen of vermoord is.”

Drugscriminaliteit

Een van de bekendste slachtoffers de afgelopen jaren was Javier Valdez Cárdenas, een vriend van Hootsen. Hij schreef over drugshandel en georganiseerde misdaad in de deelstaat Sinaloa en werd in 2017 doodgeschoten. “Dat was voor mij en een heleboel mensen een zware klap. Het was voor het eerst dat iemand die ik goed kende slachtoffer werd.”

Helaas niet voor het laatst. Een journalist die een van Hootsens beste vrienden begeleidde, werd twee weken geleden doodgeschoten.

Corrupte autoriteiten

“In meer dan 90 procent van de moorden komen we er niet achter wie het gedaan heeft”, zegt Hootsen. “Ofwel omdat de autoriteiten niet in staat zijn om goed onderzoek te doen, of ze willen het gewoon niet.”

In de meerderheid van de gevallen gaat het om criminelen of autoriteiten, vertelt Hootsen. “Of een combinatie van die twee. Op veel plekken is de criminaliteit dermate in de autoriteiten geïnfiltreerd dat het twee kanten van dezelfde medaille zijn.”

Mogelijk is dat ook aan de hand bij de journalist die onder bescherming stond maar toch vermoord werd. “De openbaar aanklager in die deelstaat vertelde dat ze net alle ambtenaren van het OM daar hadden ontslagen op verdenking van corruptie en banden met de georganiseerde misdaad.” Dat komt veel vaker voor, vertelt Hootsen. “Hele gemeente gaan dan aan de leugendetector en iedereen faalt. Dat is helaas echt de dagelijkse realiteit.”

Soms lukt het ook wel om mensen te helpen, vertelt Hootsen. “In Iguala, een stad in het Zuiden waar in 2014 veertig studenten verdwenen en vermoord werden, zijn nog steeds veel bendes actief. Een paar maanden geleden moesten alle zestien journalisten het gebied ontvluchten.” Die operatie lukte in samenwerkingen met andere organisaties. “Dat is dan een succesje. Maar daarna word je weer gebeld en is er iemand onthoofd en zakt de moed je weer in de schoenen.”

Bedreiging journalisten Nederland

Hootsen waarschuwt ook voor de houding tegenover journalisten in ons eigen land. “De situatie in Nederland is zorgwekkend. De raketwerper bij Panorama, het brandende busje bij de Telegraaf en laatst nog de fotograaf en diens vriendin die werden aangevallen.”

“Ik zou graag willen dat Nederlanders zich er bewust worden hoe makkelijk je in een situatie komt waarbij geweld tegen de pers genormaliseerd is.” En als je eenmaal die grens over bent, is het heel moeilijk om terug te gaan, stelt Hootsen. “In Mexico kijkt niemand er meer van op.”