Veel desinformatie op social media rondom oorlog Israël en Hamas

"Het zijn eigenlijk verschillende stukjes verhalen die zijn samengevoegd tot een heel gruwelijk verhaal, dat er namelijk 20 baby’s zouden zijn onthoofd", zegt Marieke Kuypers van Nieuwscheckers, een factcheck-initiatief van de Universiteit Leiden, in Nieuws en Co. "Dat is begonnen ergens bij een verslaggeefster van een Israëlische nieuwszender die daar was. Daar zijn wel degelijk mensen vermoord, waarschijnlijk ook kinderen. Het is alleen lastig voor journalisten om van buiten te checken of het wel klopt. Hier is dus van gemaakt dat het om 20 onthoofde baby’s zou gaan. Al snel zijn accounts op X daarmee aan de haal gegaan. Er is nog geen goed bewijs voor. Dat wil niet zeggen dat het niet klopt, maar het is nog niet bewezen."

Meer nepnieuws

Dat is niet het enige wat nu rondgaat op social media. "Er zijn eigenlijk een paar dingen die je ook zag toen de oorlog in Oekraïne begon, namelijk oude beelden van oudere conflicten. Bijvoorbeeld beelden uit Syrië, die worden gedeeld alsof ze van nu zijn. Ook beelden van een game, Arma 3. Dat is een game die heel realistische beelden van oorlog heeft en die werd toen ook al gebruikt bij de oorlog in Oekraïne. En nu worden daar weer beelden van gedeeld."

X

Volgens Kuypers zwerft op X, voorheen Twitter, de meeste desinformatie rond. "Ik denk wel dat het een van de plekken is waar het nu het vrijst rond kan gaan en de meeste mensen kan bereiken. Het gaat natuurlijk op alle platforms rond, maar op Twitter zijn de barrières erg laag."

Sinds Elon Musk X heeft overgenomen, is de hoeveelheid desinformatie op het platform toegenomen, aldus Kuyper. "Hij heeft eigenlijk allerlei veranderingen doorgevoerd die het veel makkelijker maken om desinformatie te verspreiden en daarmee veel mensen te bereiken", vertelt ze. "Zoals de blauwe vinkjes die vroeger alleen voor mensen waren die officieel geverifieerd werden. Die kan je nu gewoon kopen."

Emotie

Rondom dit conflict ziet Kuyper ook vel meer desinformatie verschijnen. "Dit is zo groot en heeft een grote persoonlijke betekenis voor mensen. Veel mensen voelen zich betrokken. Er zijn natuurlijk ook gruwelijke beelden die rondgaan. Dat roept veel emoties op bij mensen, waar die emoties zijn en een enorme behoefte voor is, daar kunnen mensen op inspringen die ook valse informatie delen."

Extra opletten

"Ik denk dat je goed moet opletten waar je zelf heel erg op aanslaat en wat je eigenlijk emotioneel maakt", benoemt Kuyper als tip om desinformatie tegen te gaan. "Waar misschien de normale kritische denkkracht die we hebben wordt overreden door heftige beelden of heftig nieuws. Daar moet je extra op letten en extra je best doen om te checken waar het vandaan komt, wie het heeft gedeeld."