Verbod op stookolie rond de Noordpool is een historisch besluit

Na vele jaren van stevige onderhandelingen en flinke lobby is het varen op stookolie in de wateren rond de Noordpool vanaf 1 juli verboden. Deze fossiele brandstof zorgt voor extreem veel schade aan de natuur, onder meer door roet die vrijkomt bij de verbranding.

Roet uit stookolie

De internationale scheepvaart stoot enorm veel broeikasgassen uit. En terwijl het wagenpark steeds sneller elektrificeert blijft de scheepvaart achter. Sterker nog, de meeste internationale schepen gebruiken stookolie, een extreem vervuilende brandstof. Bij de verbranding komen niet alleen broeikasgassen vrij, maar ook schadelijke stoffen als zwart roet, fijnstof, zwavel- en stikstofverbindingen. Met grote gevolgen voor het milieu op bijvoorbeeld de Noordpool. Roet blijft liggen op sneeuw en ijs, waardoor die sneller smelten. Dat komt omdat roet het oppervlakte donkerder maakt, waardoor zonlicht minder wordt weerkaatst.

Merendeel scheepvaart vrijgesteld

Leemans zet zich met koepelorganisatie Clean Arctic Alliance al jaren in om de scheepvaart te verduurzamen en heeft met zijn lobby bijgedragen aan het verbod op stookolie. 1 juli gaat het moratorium in, al geldt het pas in 2029 voor de hele scheepvaart. De komende vijf jaar zijn schepen, die varen onder de vlag van Arctische kuststaten als Rusland, Canada, Denemarken en Noorwegen, vrijgesteld van het verbod. In de praktijk gaat dat om zo’n 70% van alle schepen.

Nu het gebruik van stookolie rond de Noordpool is verboden zullen schepen over moeten op alternatieve brandstoffen zoals diesel, LNG, waterstof of zelf windenergie.

Scrubbers vangen zwaveloxiden

Waar we ook van af moeten in de scheepvaart zijn de scrubbers, aldus Leemans. Om te voorkomen dat na het verbranden van de stookolie zwaveloxiden de lucht in worden gepompt worden deze scrubbers ingezet om deze stoffen af te vangen. Of ‘te wassen’, zoals het ook wel wordt genoemd. Omdat veel schepen nog goedkope hoogzwavelige stookolie gebruiken zijn ze verplicht om scrubbers aan boord te hebben. Er is trouwens veel kritiek op. Het blijkt namelijk dat veel schepen het ‘scrubwater’, dat vol zit met schadelijke metalen en PAKs niet aan land brengen maar op zee overboord kieperen. Hup de zee in.

Herrie door scheepschroeven

Een ander groot probleem op zee is de herrie, onder andere afkomstig van scheepsschroeven. Uit recent onderzoek van de Universiteit van Bristol blijkt dat dolfijnen, om boven dat lawaai uit te komen, veel meer geluid moeten maken. Het is het zoveelste bewijs dat dieren in zee last hebben van het menselijk geluid (zoals geluid van scheepsschroeven, maar ook boortorens en de bouw van windmolens). Volgens Leemans zouden alle schepen zachter en met ‘stillere’ schroeven moeten gaan varen om de herrie op zee te verminderen.