Chinese informatie gehackt over Oeigoeren: ‘Het is echt een ongekende grote serie aan data’

“Het is echt een ongekend grote serie aan data, waarvan we het topje hebben gezien”, vertelt China-correspondent Sjoerd den Daas in het NOS Radio 1 Journaal.

Gehackt

“Het komt van een of meerdere hackers. Het is gehackt van computerservers in twee districten in Xinjiang. Voor hoever het versleuteld was, wisten ze dat te ontcijferen. Toegang dus weten te krijgen tot de files en gedeeld met de Amerikaanse onderzoeker Adrian Zenz, die heeft in de afgelopen jaren al vaker onthullingen gedaan en z’n hand heeft weten te leggen op documenten uit Xinjiang. Die heeft vervolgens met een collectief, waaronder de BBC en Der Spiegel, die zijn daar de afgelopen maanden er doorheen gegaan. Die hebben het de afgelopen maanden geverifieerd. Ouders, zussen, broers hebben familieleden herkend en kwamen zo erachter dat het authentiek is.”

Gezichten

“Er staat van alles en nog wat in. Het zijn vooral heel veel gezichten. We wisten op basis van eerdere gelekte en gehackte files wat een reden kon zijn voor een enkeltje heropvoedingskamp. Dit geeft echt een gezicht daarbij.”, vertelt Den Daas. “Foto’s van binnen de heropvoedingskampen, foto’s gemaakt door de politie. Ook hele toelichtingen waarom ze opgesloten zitten. Het vult op veel grotere schaal in hoe China in die kampen te werk ging en hoe de orders luiden.”

Opgesloten

“Het is erg lastig om de foto’s te zien. Ik ben zelf vaak in Xinjiang geweest. Dat je daar de camera op iemand zet en ze interviewt, dan zie je de tranen in de ogen. Als je door de documenten heen gaat, zie je echt een beeld.” In de documenten kan je ook lezen waarom mensen zijn opgesloten. “China geeft natuurlijk aan dat deze heropvoedingskampen nodig zijn. Dat de Oeigoeren en andere moslimminderheden vrijwillig gaan om te de-extremiseren. Als je ziet en leest hoe de Oeigoeren en andere moslims werden geblinddoekt, hoe zij boeien om krijgen, van faciliteit naar faciliteit worden gebracht, machinegeweren op de torens staan. Ja en waarom? Omdat iemand een telefoontje heeft gepleegd naar het buitenland, omdat iemand alcohol weigerde te drinken. Dat wordt gezien als extremistisch gedrag. Iemand die juist niet zijn telefoon gebruikte. Er waren er enkele honderden die geen beltegoed hadden. Die hebben daarvoor jaren vastgezeten. Dat werd gezien als een manier om te ontsnappen aan het grote systeem van monitoren in de regio”, legt Den Daas uit.

Veroordeeld

“Dit geeft echt ongekende inzage. Het zijn speeches, het houdt niet op. De partijbaas in de regio, die daar tot recentelijk zat en deze hele campagne voor Xi Jingping heeft doorgevoerd, zei: ja voor sommige is vijf jaar van heropvoeding misschien niet eens genoeg. We weten dat een hoop mensen inmiddels weer vrij zijn, tussen aanhalingstekens. In elk geval mochten ze naar huis. Er zijn ook een hele hoop die voor een hele lange tijd zijn veroordeeld. Tot tien, vijftien of levenslang. Die zijn in nog zwaardere faciliteiten beland.”