Waar moet de financiering voor klimaatafspraken vandaan komen?

Onconventionele oplossingen

Het eerste succes van COP28 kwam direct op dag één: het schadefonds, dat arme en kwetsbare landen moet compenseren voor de gevolgen van klimaatverandering. Het gaat bijvoorbeeld om eilanden die last hebben van de stijgende zeespiegel, maar ook landen in sub-Sahara Afrika. Hoewel het een baanbrekend akkoord wordt genoemd, wordt direct ook erkend dat het toegezegde fonds lang niet groot genoeg is voor de voorspelde klimaatschade.

Rens van Tilburg, directeur van het Sustainable Finance Lab, heeft een dubbel gevoel over de nog lopende bijeenkomst in Dubai. "Het zijn miljarden per jaar aan klimaatinvesteringen die tekortkomen," zegt hij. Hij ziet dan ook dat er "onconventionele oplossingen" nodig zijn om het nodige voor elkaar te krijgen.

Groene projecten financieren

Eén van de uitdagingen waar de wereld voor staat, is hoe om te gaan met de bevolkingsgroei in ontwikkelende landen zoals Nigeria en India. "Zij staan voor de keuze: gaan we nieuwe steden op een duurzame manier bouwen, of zoals in Europa en Amerika door kolencentrales aan te leggen?" Op dit moment is vaak de duurzame energie op lange termijn goedkoper dan de kolen, maar toch wordt niet altijd voor die optie gekozen.

Voor een deel komt dat doordat de kosten juist in de beginfase hoog zijn bij duurzame energie, legt Van Tilburg uit. Maar ook de financiering voor groene projecten blijkt in ontwikkelende landen een struikelblok te zijn. "In Dubai hoorde ik Afrikaanse investeerders telkens met dezelfde klacht: wij krijgen in de financiële wereld een slechte deal."

Hoge rente

Dat heeft te maken met de financiële voorwaarden die aan leningen zijn verbonden. Die zijn in rijkere landen vaak gunstiger, waardoor de rente een heel stuk lager ligt. En dat kan al snel grote gevolgen hebben. "In Europa hebben we er nu ook mee te maken, omdat de rente voor de bouw van een windpark op zee is toegenomen van 1% tot wel 4%. Veel projecten zijn daardoor afgeblazen." In ontwikkelende landen was die rente altijd al 10% of meer. "Zij zitten daardoor in een catch 22", aldus Van Tilburg.

Welke oplossingen worden hier zoal voor bedacht? "Er is bijvoorbeeld het idee om belasting te heffen op scheepvaart en internationale luchtvaart. De vraag was altijd: wie moet dat gaan doen? Daarvoor is nu het simpele idee opgekomen om wereldwijd afspraken te maken voor die heffingen, en het geld te verzamelen om projecten in ontwikkelingslanden te financieren." Het is alleen nog de vraag of die creatieve oplossingen ook daadwerkelijk uitgevoerd gaan worden.