'Je kan niet zonder India in de strijd tegen Covid-19'

Met vervroegd pensioen als topman bij de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) middenin de ergste pandemie die we wellicht ooit hebben gekend. Als Henk Bekedam dat had kunnen voorzien, had hij zijn plannen wel bijgesteld. "Normaal gesproken zou ik nu zes maanden helemaal niks willen doen", zegt Bekedam die na ruim 30 jaar internationaal werk voor de WHO in mei terugkeerde naar Nederland. "Maar ik denk nu alweer na over hoe ik met mijn ervaring misschien toch weer wat kan doen."

Besmettingen

In januari schoof hij na zijn kerstvakantie in Nederland meteen aan bij een spoedoverleg bij het Indiase Ministerie van Volksgezondheid. "De Indiase overheid nam de uitbraak in buurland China meteen serieus", blikt Bekedam terug. "India voerde in maart al een strenge lockdown in, zeker als je kijkt naar het aantal op dat moment bekende besmettingen."

Inmiddels stijgt het aantal corona-besmettingen in het dichtbevolkte Aziatische land zeer snel. Geen verrassing, volgens Bekedam: "De lockdown kon economisch niet worden volgehouden, net als hier. Ook wordt er nu veel meer getest dan in het begin. Toen zijn er, net als in Nederland, waarschijnlijk veel gevallen gemist."

De WHO heeft in India opvallend veel lokale kantoren. "We hebben 240 kantoren verspreid over het land. Dat is onder meer zo gegroeid door onze rol in de bestrijding van polio in India", legt Bekedam uit. "Door die vele lokale kantoren krijgen wij heel veel informatie direct uit het veld. In andere landen ben je afhankelijk van de informatie die de overheid beschikbaar stelt, in India hadden we ook onze eigen bronnen. Daardoor werd ons advies in India ook zeer serieus genomen."

Dicht bij het vuur

Om dicht bij het vuur te zitten, bracht Bekedam de meeste werktijd door op de dependance van de WHO in het ministerie van Volksgezondheid. "Zo kon ik aan het eind van elke werkdag even theedrinken met secretaris Preeti Sudan, de topambtenaar van het ministerie. Soms waren dat maar vijf minuutjes, want ze was altijd erg druk, maar soms ook een half uur. Juist in dat soort informele contacten kon ik mijn adviezen makkelijker delen."

Zo kwam het ambitieuze Indiase ziekenfondssysteem Ayushman Bharat Yojana, ook wel 'Modicare' gedoopt, beschikbaar voor veel meer Indiërs dan in eerste instantie bedacht. "In eerste instantie kregen alleen de armste 300 miljoen Indiërs toegang. Ik zei dat ze beter meer mensen zouden toelaten, want als bij niet zo rijke families de moeder een arm of been breekt, vervallen zij ook in armoede door de hoge zorgkosten. Dat advies hebben ze echt ter harte genomen, nu kunnen 500 miljoen mensen aanspraak maken op die verzekering."

Apotheek van de wereld

India wordt wel de apotheek van de wereld genoemd, omdat het land veel goedkope medicijnen produceert. Daarnaast bevoorraadt India zo'n 60 procent van de wereld met vaccins. "Omdat India op grote schaal vaccins kan produceren, kan je niet zonder India als het gaat om een vaccin tegen Covid-19. Echt niet", zegt Bekedam.

Bekedam is groot voorstander van wereldwijd meer mensen routineus vaccineren tegen de gewone griep. "Ten eerste heb je dan minder kans op ernstige vormen van griep, maar daarnaast breng je ook de productiecapaciteit omhoog. Wanneer je dan bijvoorbeeld een vaccin tegen een gevaarlijker virus als Covid-19 in grote getale moet maken, bestaat de fabriekscapaciteit al."

Meer verhalen over en uit het buitenland?

In VPRO's Bureau Buitenland zijn dagelijks tussen 19.00 en 19.30 uur diverse, diepgravende en verrassende geluiden over en uit het buitenland. Luister hier alle afleveringen.