Recht op abortus Indonesië 'verruimd', maar vooral moeilijker gemaakt

Abortus is in principe verboden in Indonesië, behalve als er sprake is van een medisch noodgeval of verkrachting. Dat blijft ook zo. Maar wat er wel verandert in de abortuswet: de enige instantie die voortaan bepaalt of een vrouw voor abortus in aanmerking komt, is de politie.

Het idee is dat de politie zou moeten kunnen aangeven of er sprake was van een seksuele misdaad, waarna vrouwen een certificaat kunnen krijgen om een abortus te laten uitvoeren. Maar de ervaring blijkt anders. Het vertrouwen in de politie is laag. En op het gebied van seksueel geweld tegen vrouwen hebben zij al helemaal geen goede reputatie, vertelt correspondent Mustafa Marghadi in het NOS Radio 1 Journaal.

"Niet lang geleden was er een vrouw die aangifte deed van seksueel geweld, en die werd weggestuurd door de politie. Die zei: wij hebben hier geen verstand van. En in 2018 ging een tienermeisje naar de politie omdat ze door haar broer was verkracht. Zij moest een half jaar de gevangenis in omdat zij illegaal een abortus liet uitvoeren."

Vrouwengezondheidszorg

Na dat incident begonnen vrouwenrechtenorganisaties zich flink te roeren. Dat is volgens Marghadi ook een van de redenen dat de Indonesische president Widodo deze zogenoemde verruiming wil doorvoeren. Ook medische professionals hebben druk op hem uitgeoefend. Binnen de gezondheidszorg voor vrouwen zijn veel problemen in het land. Er zijn veel minder artsen met kennis over vrouwengezondheidszorg dan in de rest van Zuidoost-Azië. Het aantal vrouwen dat overlijdt bij het baren van een kind is veel hoger dan in de rest van de regio.

Het verruimen van de abortusperiode naar veertien weken wordt gepresenteerd als onderdeel van het verbeteren van de algemene gezondheidszorg van vrouwen. Want veel vrouwen hebben na zes weken nog geen idee dat ze zwanger zijn. Als ze het daarna ontdekken, zijn ze te laat om de zwangerschap legaal te beëindigen. Veel vrouwen doen daarom een illegale abortus, wat onveiliger is.

Illegaal en onveilig

In Indonesië heerst nog altijd een groot taboe op abortus. Het gebeurt veel, maar altijd in stilte. Vrouwen op Java, waar driekwart van de Indonesiërs wonen, laten meer abortussen uitvoeren dan het wereldwijde gemiddelde – veelal illegaal en onveilig.

Tot nu toe waren artsen en psychologen degenen die bepaalden of een abortus kon plaatsvinden. Dat nu de politie dat bepaalt, daar zijn vrouwenorganisaties niet blij mee. Bij een dokter voel je je veilig en vertrouwd, zeggen vrouwenrechtenactivisten. Maar naar de politie gaan voelt als iets heel anders. De politieregel werkt in hun ogen juist drempelverhogend.

Islamitische groeperingen

De regering lijkt te zijn gezwicht voor de druk van vooral invloedrijke islamitische groeperingen, die absoluut tegen abortus zijn in bijna alle vormen. Marghadi: "Door de politie als een soort grenswachter in te zetten wil de regering aan die islamitische groepen laten zien dat abortus nog altijd illegaal is, tenzij in dit geval de politie erkent dat er een misdaad aan de zwangerschap vooraf is gegaan."

Vrouwen hebben gevochten voor de verruiming van de termijn, maar eisen dat de politieregel aangepast wordt en dat doktoren en psychologen toch die keuze weer maken. Of er naar ze geluisterd zal worden? Marghadi betwijfelt het, "al kan de Indonesische politiek vrij onvoorspelbaar zijn. President Jokowi zit in de laatste maanden van zijn presidentschap, en zijn vervanger Subianto staat bekend als redelijk conservatief. Het lijkt erop dat ze het voorlopig met alleen die ruimere abortusperiode moeten doen."