Vijf vragen over Noord-Koreaanse dwangarbeiders in Europa

Daarover spraken Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies, en zijn vrouw Imke van Gardingen in Bureau Buitenland, naar aanleiding van de onthullende VICE-documentaire Cash for Kim.

Wie zijn de dwangarbeiders die in Europa werken?

Misschien verwacht je dat dit vooral laaggeschoolde arbeiders zijn, maar dit is niet het geval. Het zijn vaak goed opgeleide, technische vaklui, die een voor Noord-Koreaanse begrippen relatief goed leven leiden. Verder zijn het bijna allemaal mannen uit de hoofdstad Pyongyang die – nog belangrijker – vrijwel allemaal een vrouw en kinderen hebben. Deze familieleden blijven als een soort gijzelaars achter in Noord-Korea. Als dwangarbeider kun je dus beter niet op de vlucht slaan in Europa, tenzij je wil dat je vrouw en kinderen naar een kamp worden gestuurd.

Over hoeveel mensen gaat het?

Schattingen zijn moeilijk te geven. Remco Breuker, hoogleraar Koreastudies, vertelt in Bureau Buitenland dat het wereldwijd om zeker 100.000 personen gaat. Een groot deel hiervan werkt in China en Rusland, maar een deel werkt ook in Europa. In Polen, bijvoorbeeld, zouden volgens Breuker op dit moment zeker 800 Noord-Koreanen werken. Zij werken voornamelijk in de scheepsbouw en constructiewerk en in de land- en tuinbouw.

Wat is het belang van Noord-Korea in dit verhaal?

Het overgrote deel van wat de Noord-Koreaanse 'uitzendkrachten' verdienen in Europa gaat regelrecht naar het Noord-Koreaanse regime. Slechts een minimaal deel (volgens Breuker zo’n 70 tot 140 euro per maand) van hun toch al schamele loon mogen de arbeiders zelf houden. De buitenlandse valuta die het Noord-Koreaanse regime op deze manier ontvangt is daar zeer welkom, want het land kampt al jaren met internationale sancties.

Waarom laat Europa dit toe?

Noord-Korea wordt officieel als staat erkend. In de EU-lidstaten Polen en Malta kunnen Noord-Koreanen daarom volledig ‘legaal’ werken – ze hebben immers een geldig visum e.d. En wanneer ze eenmaal een werkvergunning van een EU-lidstaat hebben, dan kunnen ze ook bij bouwprojecten in andere Europese landen aan het werk gezet worden. Op papier ziet dit er allemaal oké uit, terwijl de Noord-Koreanen in de praktijk net zo hard worden uitgebuit als ‘illegale’ werknemers in Europa.

Werken er ook Noord-Koreaanse dwangarbeiders in Nederland?

Op dit moment werken er geen legale Noord-Koreaanse arbeiders in Nederland, maar volgens Breuker zijn er goede aanwijzingen dat dit eerder wél het geval was. Het onderzoek daarnaar loopt nog. Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat de schepen, die Noord-Koreaanse arbeiders in Polen bouwen, deels voor Nederlandse bedrijven worden gemaakt.

Luister hier het volledige gesprek met Remco Breuker en Imke van Gardingen terug.

Klik hier om de VICE-documentaire Cash for Kim zien.